Don't look a gift horse in the mouth! Please!

برای بچه ها که کادو می خرم به همان روزشان فکر نمی کنم. که چقدر برایش ذوق می کنند یا برایش بالا و پایین می پرند. به ده سال بعدشان فکر می کنم. به بیست سال بعد. یا حتا بیشتر. به آن وقت که دیگر خیلی وقت است وقت بازی کردنشان گذشته است. به آن وقت فکر می کنم که وسط بدو بدو های زندگی می خواهند با گرمی یک خاطره دور پشت سرمای رخنه کرده توی عمق جانشان را به خاک برسانند. آن وقت که می نشینند روی زمین، زانوها را جمع می کنند توی شکمشان، سرشان را تکیه می دهند به دیوار، چشمهایشان را می بندند و پیچیده توی یک آه گرم و غلیظ می گویند یادش به خیر. دلم می خواهد آن وقت پشت چشم های بسته شان عکس هدیه ای باشد که من ده سال قبل، بیست سال قبل بهشان داده ام و عکس من که ده سال، بیست سال جوان تر بوده ام یا اصلن بوده ام. مثل آن کرم شبتاب قرمزی که مامان و بابا دو ساله که بودم برایم گرفته بودند و سوارش می شدم و دور خانه شهرآرا که آن روزها فرش نداشت شبتاب سواری می کردم. مثل آن بلوز قرمزی که رویش عکس دلقک داشت و عمه روز تولد دو سالگی ام بهم هدیه داد و سر آخر روی بخاری تفرش دلقکش سوخت. مثل آن عروسک پارچه ای کوچکی که سه ساله که بودم عمو مجید برایم آورده بود و به من می خندید و من اسمش را گذاشته بودم نیکی*. مثل آن ماشین پلاستیکی زرد و قرمزی که سه-چهار ساله که بودم یک روز باباجون بی مناسبت وسط هال خانه شان داد به من. مثل آن تل قرمزی که سیب های قرمز و سفید رویش را می شد ازش جدا کرد و خاله نسرین چهار-پنج ساله که بودم یک روز توی اتاق گوشه ای خانه مامان جون از توی کیفش در آورد و گفت مال تو. مثل آن کفش های آبی کوچک، چتر رنگین کمانی، جامدادی آهنربایی صورتی و بارانی آبی. و مثل خیلی چیزهای دیگر. 


تولد یک سالگی دخترک بود. سر آخر وسط آن همه اسباب بازی رنگ به رنگ چشممان افتاد به اسب چوبی. از این ها که می نشینند رویش و تاب می خورند به جلو و عقب، آرام. ساده بود و محکم. گفتیم خودش است. از همان هاست که خاطره اش یادش به خیر می شود. خریدیمش برای دخترک. هر دویمان ذوق زده بودیم. انگار یک ساله شده بودیم و کسی برایمان اسب چوبی هدیه آورده بود. اسب پیش کشی مان دندان نداشت اما مهربان بود. چه می دانستیم این روزها دندان اسب پیش کشی را که می شمرند هیچ، از خانه بیرونش هم می کنند. جعبه کادوپیچ از در خانه تو نمی رفت. پسرک چشمش که به کادو افتاد دوید طرف دخترک و بهش گفت می دونستی، هیلی لاکی هستی که کادوی اینقدی داری. پدر و مادرش ولی به وضوح خوشحال نشدند. کادوها را که باز می کردند اسب چوبی ما فقط کاغذ کادویش پاره شد. انگار عکس روی جعبه آب سرد پاشید روی سر پدر و مادرش. جعبه را بردند توی اتاق بی که اسب چوبی را از تویش در بیاورند حتا.  انگار دخترک آدم نباشد. انگار که پدر و مادرش باید دوست داشته باشند که خوب نداشتند. ع پرسید نمی خواهند ببینند دخترک دوستش دارد یا نه. اسب چوبی را با بی میلی از جعبه در آوردند. مقواهای روی سر و کله اش را کندند و دخترک را نشاندند رویش. دخترک که روی اسب نشست و شروع کرد رویش آرام تکان خوردن دنیا هم همان جا ایستاد به نگاه کردن. انگار هزار تا کرم ابریشم زیر پوستم یک باره از پیله آزاد شده باشند و شروع کرده باشند به پرواز. دخترک با پیراهن دامن پفی نقره ای اش نشسته بود روی اسب چوبی و دست های کوچکش را محکم گرفته بود به دستگیره های چسبیده به سر قرمز اسب. کسی از پشت آهسته هلش می داد. دخترک با اسب چوبی اش آرام آرام جلو و عقب می رفت. گرم و شیرین بود اندازه یک کلوچه عسلی تازه از تنور در آمده که رویش خاک قند پاشیده اند. از چشم هایش شراره کنجکاوی بیرون می پرید. خنده محو روی صورتش مثل چراغ نئون یک شیرینی فروشی خاموش و روشن می شد. دلم می خواست یک دستی از توی سقف می آمد همه میز و صندلی ها و کاغذ رنگی ها و بشقاب ها و آدم ها را توی یک چشم به هم زدن جمع می کرد می ریخت توی یک کیسه خیلی بزرگ. آن وقت من می ماندم و پروانه های نوپای زیر پوستم و اتاق خالی و دخترکی که روی اسب چوبی اش تا آخر دنیا تاب می خورد.


گیفت ریسیتش را گرفته بودیم ولی از عمد نبرده بودیم. می دانستیم عوضش می کنند. نمی خواستیم. واقعن می خواستیم برایش بماند. شب که آن نگاه های سنگین روی اسب بیچاره را دیدم گفتم گیفت ریسیتش هست خواستند بگویند بیاوریم ببرند پس بدهند. گفتند نه! اوکی است! تا دو روز اوکی بوده انگار. امروز گفته اند گیفت ریسیت را ببریم. اسب چوبی بی اسب چوبی. و تا وقتی کسی هست که فکر می کند بچه است! نمی فهمد! یادش می رود! خاطره هم بی خاطره. 


پ.ن. *شاید از همین جاست که از آن شب توی ماشین توی سرم افتاده اسم دخترِ شاید هرگز نداشته ام را بگذارم نیکی. ع  ولی می گوید باید ببینیم نیکی این جا اسم جلفی نباشد. 

It's tuned, I'm not.

ظهر دلگیر آخر پاییز و دوستی که مسافر بود. باران ریز می بارید و سرمای سوزنی تا استخوان ها می رسید. صدای کشیده شدن چرخ چمدان روی آسفالت می آمد. صدای "مواظب خودت خیلی باش" و "دلم برات تنگ میشه" هم. نفسم سرد بود. باز دلم آدم ها را نمی خواست. آخر فقط یک نفر مسافر بود. باز رفته بودم ایستاده بودم وسطِ وسط دنیا. خودخواه شده بودم. بچه که بودیم "خودخواه" فحشمان بود. اخم می کردیم به طرف -که نمی دانم چه کار کرده بود- و زل می زدیم توی چشم هایش و بلند و محکم می گفتیم "خیلی خودخواهی". بعد هم رویمان را برمی گرداندیم و می رفتیم ته حیاط پای دیوار کز می کردیم یا با دو نفر دیگر بلند بلند می خندیدیم. حالا من هر روز، بدون این که کسی بهم گوشزد کند، فحش می شوم. همیشه هم می دانم که چه کار کرده ام: خودخواه شده ام. آن روز هم شده بودم. می خواستم فقط خودم باشم. نگاهم سرگردان بود بین چمن های خیس و چکمه های گِلی و چمدان های سنگین و چرخ های ماشین. انگار که قهر کرده باشد مانده بود همان جا و بالاتر نمی رفت. چمدان بزرگ سیاه رفت توی صندوق عقب. سنتور ناکوک را از روی صندلی عقب بلند کردند خواباندند کنار چمدان سیاه. سنتور را می خواستیم بدهیم کوک کنند. بیچاره به جای ابوعطا صدای قورباغه می داد. حالا لابد می خواست توی آن تنگی و تاریکی زیر آواز هم بزند. دلم کباب چمدان سیاه شد. چمدان آبی را با احترام نشاندند عقب ماشین.  راه افتادیم. 


ماشین بوی خورش کرفس با پلوی زعفرانی می داد، و بوی لباس نو و شکلات، و بوی شهر باران زده خاکستری، و بوی محبت ورم کرده. از عقب صدای حرف زدن آرام می آمد. دلم نمی خواست بشنوم. پرده گوش هایم را کشیدم. همه جا ساکت شد. دلم چای دارچین خواست با کیک سیب. فکر کردم باید دنبال چیزی بگردم که نمی دانستم چیست. دست کردم توی جیب کاپشنم و صدای کلیدهایم را در آوردم. شال گردنم را باز کردم و دوباره بستم. بیهوده به جلو خم شدم و کفش هایم را نگاه کردم. حباب های سکوت توی فضا را صحبت از وقت دندانپزشک و فواید نخ دندان و مضرات خرید رفتن های پی در پی و همچنین تعارف های معمولِ "باید پولشو بگیری" و "به خدا اگه بگیرم" یکی یکی ترکاند. ابرها گوش تا گوش نشسته بودند توی آسمان و پچ پچ می کردند. هواپیمایی نبود. اگر هم بود وسط خاکستری ابرها بود و به چشم ما نمی آمد. چمدان ها را جلوی در پروازهای بین المللی پیاده کردیم. مسافر را هم. سنتور توی صندوق عقب تنگ و تاریک تنها شد، من توی شهر بی در و پیکر. گفتم یادش نرود چراغ جی-تاکش را روشن بگذارد که من دلم نترکد. گفتم ایمیل بزند، خبر بدهد، زود برگردد. دلم خواست همان لحظه یک بسته "تیم بیت" بخرم بروم در خانه اش و او چای دم کرده باشد و بنشینیم به حرف زدن. آن وقت ولی حرفی نداشتم. بغلش کردم. بغلم کرد. نگاهم بالاخره بالا آمد تا روی صورتش. نگاهش کردم. گریه نکردم. روی سنگی ام بالا آمده بود. رفت. خودم را زدم به آن راه. این را خوب یاد گرفته ام. 


تا دانشگاه ماشین فقط بوی عشق می داد. بوی خودمان، من و ع. خوشبخت بودیم. رفتم توی کافه دانشگاهشان برگه هایش را برایش تصحیح کنم. گفته بودم باید به یک دردی بخورم دیگر. بیست تا برگه آورده بودم. یک قسمت سوال آ و تمام سوال بی و سی سهم من بود. بوی قهوه را زندگی کردم. بازی شروع شد. اول برگه ها را زیر و رو کردم که یک نفر خوش خط پیدا کنم. نبود. بعد گشتم که لا به لایشان ایرانی پیدا کنم نبود. بازی نافرجامی بود. باید از همان برگه رویی شروع می کردم. چهار تا برگه. نوشیدنی کارامل سوخته با شیر، بدون کیک، هم زمان با سیمای زنی در میان جمع، صفحه هشت تا دوازده. سه تا برگه دیگر. و حالا نوبت سنتور ناخوش بود که آن جا زیر میز دفتر ع انتظارم را می کشید.


صدای پیانویش راهروی زرد رنگ را روشن تر کرده بود. می خواستم همان جا پشت در بنشینم، ساعت ها، و مسخ شوم. نمی دانم چه شد که در را باز کردم. من را که دید دیگر نزد. پشیمانی اش ماند برایم. سنتور را گذاشتم روی میز گفتم صدای قورباغه می دهد. نشست و با آچار کوک سیم های خسته را یکی یکی نوازش کرد. نت ها توی اتاق بالا و پایین می پریدند، کش و قوس می آمدند، زیر و رو می شدند. چهار سال از من کوچک تر بود و دست هایش هنر را معنا می کرد. دلم خواست چشم هایم را ببندم و باز کنم و جایمان عوض شده باشد. آن قدر که بتوانم سازها - هر سازی می خواهد باشد- را به رقص دربیاورم، همان طور که او. سنتور کوک شد. من نه. 


شب شده بود. برگشتیم. باران تند می آمد.

Got Up on the Wrong Side of the Bed

 با چشم های پف کرده و موهای ژولیده و لب های آویزان نشسته ام کف آشپزخانه. روی فرش کناره قهوه ایِ راه راهِ درازِ زشتِ بی قواره ای که قرار است گناه کف پوش های کهنه یک زمانی آبیِ حالا چرکمردِ از نظر من نفرت انگیزِ آشپزخانه را لاپوشانی کند. "کوری عصاکش کور دگر شود" لابد یعنی همین. خودم را وقتی که این فرش را می خریدم به ده دلار هیچ درک نمی کنم. لیوان شیر و کیسه نان و ته مانده کره توی کاغذ آلومینیومی و ظرف عسل را چیده ام دور تا دورم. تلخم. دلم شیرینی می خواهد. یکی از عکس هایی که چسبانده ام روی دیوار آشپزخانه کنده شده و  افتاده زیر دست و پا، درست کنار ظرف عسل و پشت لیوان شیر من. من و مامان و بابا و خواهرک و دو تا از خاله ها با بچه هایشان توی عکس بالای سر مامان جون و بابا جون دور سفره هفت سین سال هشتاد و هشت ایستاده ایم. همه مان داریم به دوربین لبخندهای گیرا می زنیم که بعدها فکر کنیم که آه! آن روزها چه خوشبخت بودیم. بودیم حالا؟ نمی دانم. ولی گمانم آن وقت هم فکر می کردیم نیستیم. همیشه قرار است بعدها بفهمیم که قبل ها خوشبخت بوده ایم و خودمان خبر نداشته ایم. نیم نگاهی به عکس می اندازم، بدون این که مثل هر بار توی چهره تک تک آدم های عکس دقیق شوم و بنشانمشان توی سرم و باهاشان حرف بزنم. با نوک انگشت شست و اشاره گوشه عکس را می گیرم و پشت و رویش می کنم. آن قدر از همین روزهای نزدیک حسرت توی دلم دارم که نحواهم و نتوانم هم که حسرت خنده های از ته دل یا از سر دل آن روزها را بخورم. لعنتی به ما که می رسد وا می رسد همیشه. اداره مهاجرت نوبت ما که شده یادش افتاده که شاید بد نباشد قانون هایش را یک جوری عوض کند که حال ما گرفته شود. خبر این تغییر را هم درست گذاشته روز تولد ع بهمان ابلاغ کرده که حسابی با دممان گردو بشکنیم. راستی گردو هم با کره و عسل خوب می شود. حیف که حوصله ندارم از جایم تکان بخورم. کاش برای عملی کردن تصمیم انتحاری-انفجاری ام به این اقامت لعنتی نیاز نداشتم. نیاز؟! هه. کارمان را ببین که به کجا رسیده. حوصله غر زدن هم ندارم. دلم فقط خودم را می خواهد و خانه را و خواب را. و البته ع را، که خوب است، خیلی. خمیرهای نان را در می آورم و گلوله می کنم. روی گلوله خمیری کره می گذارم و عسل می ریزم و محصول را با حرص می گذارم توی دهانم. بعد با یک قلپ بزرگ شیر می فرستمش پایین. دیشب سر میز شام پسرک خمیرهای نان را یواشکی در می آورد و می خورد. پدرش ولی فهمید و دعوایش کرد. پسرک گفت چیزی نمی شود. پدرش گفت فردا که دل درد گرفت یادش می آورد که چرا. من یادم نمی آید هیچ وقت از دست خمیر نان دل درد گرفته باشم. گمانم حسرت ها شاید بتوانند دل آدم را درد بیاورند، که می آورند هم، ولی خمیر نان نه. پدر و مادرها ولی این را باورشان نمی شود هیچ وقت. ما هم که پدر و مادر شویم لابد به نظرمان خمیر نان از حسرت خطرناک تر می آید. خمیر نان که تمام می شود لقمه های کره و عسل بعدی را با نان بدون خمیر می گیرم. تند تند. با هر لقمه که فرو می دهم بلند برای قلب دیوانه ام تکرار می کنم که "یک چیزی می شود دیگر". ساعت هفت و ده دقیقه است. هیچ حوصله مهمانی را ندارم. لابد باید الان با یک پیراهن زیبا و کفش پاشنه بلند و رژ لب پررنگ و خنده زورکی آن جا باشم و جیغ بکشم و برقصم. کاش می شد نرویم. می دانم خنده زورکی ام مثل چند بار اخیر توی ذوق می زند. آن وقت هی آدم ها می آیند می پرسند، یا نمی آیند بپرسند توی دلشان می گویند فقط، که پس چرا امشب این شکلی هستم. و چرا توی خودمم. و چرا سرسنگینم. و چرا تحویلشان نمی گیرم. و چرا مثل همیشه دندان های توی دهانم را نمی شود شمرد. بعد من هی بیهوده به مغزم فشار می آورم و یادم نمی آید که آخرین بار کی بود که من این شکلی که این ها می گویند بودم. و توی دلم می گویم که یادم باشد یک بار این را ازشان بپرسم. نان تمام می شود. بلند که می شوم سرم گیج می رود. باقی خوردنی ها را از روی زمین جمع می کنم و سر جایشان می گذارم. چراغ را خاموش می کنم. دستم را می گیرم به دیوار و سلانه سلانه خودم را به اتاق می رسانم و می اندازم روی تخت. عکس خوشبختی های قدیم ولی پشت و رو کف زمین جا می ماند.


این بار هم از خمیر نان دل درد نمی گیرم.


پ.ن. ترجیح می دهم تنهایی ام را بزرگ قاب کنم بزنم به دیوار و روزی هزار ساعت بهش خیره نگاه کنم تا این که پشت سرم دور هم برایم دل بسوزانید. بی چشم و رو شده ام. می دانم. با تشکر از یادآوریتان.

He has green fingers

 در را که باز می کردم که بروم دنبال پسرک داد زدم: "قول می دهم برگردم هنوز همان جایی." توی تخت بود هنوز و پهلو به پهلو می شد. در را که پشت سرم می بستم شنیدم که همان جور پتوپیچ و دست و رو نشسته داد می زند که هیچ هم این طور نیست و باید زود برود و کار دارد و عجله دارد. همان حرف های همیشگی. توی دلم یک دل سیر بهش خندیدم و قربان صدقه اش رفتم و سر آخر همان جا توی دلم گفتم که حالا می بینیم. 


پسرک را بعد از پنج روز می دیدم. مریض بودم و خانه نشین. همین چند روز کافی بود که دیگر یادش نیاید که با من دوست است یا نه. توپش را داده بود دست من. توی راه خیلی جدی یاد آوری کرد که تولد خواهرش بیست و یک دسامبر است و این که یادم نرود برایش از تویز آر آس کادو بخرم. خواهرش یکی دو روزی است که راه افتاده است. مادرشان گفت امروز و من دلم برق زد. باید زودتر بروم خانه شان و یک عالم با دخترک خوش خنده تازه راه افتاده بازی کنم. تا مدرسه برسیم پسرک هم خنده گم شده اش را پیدا کرده بود. توی مدرسه خواستم از معلمش بپرسم که اشکالی دارد که امروز توپش را با خودش آورده یا نه. بعد مغزم سفید شد و زبانم بند آمد. تته پته کردم. معلم یک جوری که انگار دلش برای بی زبانی ام سوخته باشد از آن بالا نگاهم کرد و گفت که اشکالی ندارد. و اضافه کرد که راستی کلمه ای که دنبالش می گردم "بودن" است. و پوزخندش را قورت داد. من ریز ریز شدم و توی دلم از خودم ابراز انزجار کردم. می دانی؟ فعل "بودن" را هم یادم رفته بود. از بس که نبوده ام لابد. توی راه برگشت یک ریز خودم را چپ چپ نگاه کردم و برایش دندان قروچه رفتم. و هزار بار تکرار کردم "ما نبودیم ... ما نبودیم ... ما نبودیم ..." نه که ما خواهیم نبود یا چیزهای بدتر حتا. و خاک توی سرم ریختم. 


به خانه که رسیدم خاک ها را همان جا پشت در تکاندم. در را که باز کردم اول از همه کفش هایش را دیدم که روی پادری چرت می زدند. پس هنوز خانه بود. از توی اتاق صدا می آمد. داشت فیلم می دید. همان جا روی تخت و لا به لای ملحفه های قهوه ای و پتوی چهارخانه. از جایش تکان نخورده بود. من که گفته بودم. فیلمش که تمام شد خودش را زد روی دور تند. پنج دقیقه نشده لباس پوشیده و ریش تراشیده کنار در بود. گفت عجله دارد. این جور عجله هایش سهم من می شود. دو زانو نشست روی زمین و بند کفش هایش را بست. بلند که شد  دستهایم را حلقه کردم دور گردنش. بینی ام را فرو کردم توی یقه لباسش، چشم هایم را بستم و نفس کشیدم. هممم! خوشبو بود. همان جا جاخوش کردم. دلم نمی آمد برود. دلم می خواست نگاهش از توی چشمهایش لیز بخورد بیفتد روی موهایم و از آن جا شره کند روی پشتم؛ بعد دست هایش را بیاورد بکشد روی کمرم که رد نگاهش را پاک کند و پاک نشود. این پا و آن پا کرد. گفت "راستی یادت باشد گلدان های روی میز کنار پنجره را آب بدهی. من یادم رفت. دیشب باید آبشان می دادم. تشنه اند." فهمیدم از آن موقع داشته همین جور نگاهش را می چرخانده دور خانه تا این که نگاهش از پنجره با پرده های کشیده رد می شود و آن پایین گیر می کند به برگ های گلدان های روی میز و همان جا می ماند. گلدان ها باهاش حرف می زنند. درددل می کنند. او هم به دادشان می رسد. با من ولی لام تا کام حرف نمی زنند. نمی دانم دوستم ندارند یا غریبی می کنند یا چه. به گلدان ها حسودی کردم. یک صدای بی معنی از گلویم بیرون افتاد و به زمین نرسیده شکست. سرم را با بی میلی بالا آوردم. دو طرف لب هایم را هم. گفتم باشد. می دانستم اما که آبشان نمی دهم. من آدم گل و گلدان نیستم اصلن. به قول این ها انگشت هایم سبز نیست. نمی دانم چه رنگی است. شاید نارنجی باشد یا فیروزه ای. شاید هم رنگ چشم های بابا. چشم هایم که رنگ چشم هایش نشد، دست هایم شاید باشد. توی گواهینامه قدیمی اش نوشته بود: "رنگ چشم: میشی". نمی فهمیدم چرا میشی. اما می دانستم که میشی یعنی رنگ چشم های بابا. حالا شاید رنگ انگشت های من هم. خداحافظی کردیم. هنوز پشت در را نیانداخته گلدان ها را یادم رفت. به جایش همان جا نشستم پشت در و زل زدم به انگشت هایم و دلم بابا را خواست. 


***
شب که آمد سلام کرده نکرده پرسید: "گلدان ها را آب دادی؟" انگشت های میشی ام را گرفتم جلوی صورتش و سرم را چند بار به چپ و راست تکان دادم.

The Croup

خروسک می گیرم. یک ساله بوده ام. حالم آن قدر بد می شود که کار به بیمارستان کودکان مفید می کشد. باید آن جا بستری می شده ام. همین جور که مامان و بابا توی راهروهای دراز بیمارستان دنبال کارهای بستری شدن من بوده اند و من توی بغلشان دست به دست می شده ام انگشت اشاره ام را می گرفته ام به سمت هر چیزی که از کنارمان رد می شده یا ما از کنارش رد می شده ایم و با صدایی که از شدت سرفه های خشک خش دار شده بوده می پرسیده ام " ای شیه؟" آن قدر که مامان و بابا را کلافه می کنم. بالاخره بعد از چند ساعت کار بستری شدن درست می شود و من را مثل گنجشکی که بیاندازیش توی فقس می گذارند زیر چادر اکسیژن. آن جا هم ولی دست بر نمی دارم و یک سره با انگشت اشاره نشانه رفته به سمت در و دیوار سوالم را تکرار می کنم که "ای شیه؟!" برایم سوال پیش می آمده خوب. دست خودم که نبوده! از این خاطره تصویرهای واضحی دارم. صورت خودم و مامان و بابا و راهروی بیمارستان و اتاقم و چادر اکسیژن با جزئیات یادم می آید. نمی دانم آدم می تواند از یک سالگی اش تصویر به این شفافی داشته باشد یا این که این تصویر ها را بعد ها که مامان داستان را برایم تعریف کرده برای خودم ساخته ام. هر چه که هست آشنایی من و خروسک برمی گردد به این خاطره. فردا صبح مرخص می شوم. زنده می مانم.

 خروسک می گیرم. دوباره. شاید هم بیشتر از دوباره، من ولی یادم نمی آید. باید چهار یا پنج ساله بوده باشم. یعنی سنم حتمن چیزی بین چهار و شش بوده است. چرا؟ چون فقط توی این بازه زمانی خانه مامان جون و بابا جون نصف شده بود ولی توی یکی از نصفه هایش ما زندگی نمی کردیم. این طور بود که ما از سه سالگی تا  چهار سالگی من توی یک نیمه از خانه مامان جون و باباجون زندگی می کردیم. باباجون برداشته بود خانه شان را با یک دیوار پیش ساخته از وسط نصف کرده بود. توی یک نصفش ما زندگی می کردیم و توی نصف دیگرش خودشان. نصفه ما سه تا اتاق خواب داشت که یکی شان پله می خورد به حیاط، یک آشپزخانه بزرگ داشت و یک هال کوچک. حمام خانه اصلی هم توی این قسمت افتاده بود. نصفه خودشان یک هال بزرگ بود و یک پذیرایی خیلی بزرگ تر که باباجون با همان دیوارهای پیش ساخته یک اتاق خواب نقلی هم از تویش در آورده بود. حیاط خلوت هم افتاده بود توی این نصف خانه و با گاز و یخچالی که بهش اضافه کرده بودند شده بود آشپزخانه. دستشویی خانه اصلی هم این طرف قرار داشت که تویش یک دوش آب گذاشته بودند و کار حمام را هم برایشان می کرد. این دستشویی با دوش آب و کاشی های زردش خیلی مهم است چون بیشتر خاطره ای که می خواهم بگویم آن جا می گذرد. من چهار ساله بودم که ما از آن جا رفتیم. خانه ولی تا یکی دو سال بعد همچنان دو قسمتی ماند و یکی دیگر از اقوام آن جا ساکن شد. بعد از آن باباجون دیوارها را برداشت و خانه اش را به حالت اول برگرداند. آن شب بابا ماموریت بوده و من و مامان شب را خانه مامان جون و بابا جون -که هنوز دو قسمتی بود- مانده بودیم. این یعنی که ما دیگر توی خانه آن ها زندگی نمی کردیم و فقط آن شب را رفته بودیم آن جا بخوابیم که تنها نباشیم. همین است که می گویم سنم باید چیزی بین چهار و شش بوده باشد. تشک پهن کرده ایم وسط هال و خوابیده ایم. نیمه شب من با حالت خفگی از خواب می پرم. نمی توانسته ام نفس بکشم. بخور و شربت هم هیچ فایده نداشته است. مامان می رود  توی دستشویی با کاشی های زرد و دوش را باز می کند. آب داغ با شدت می ریزد روی کاشی های کف و  قطره های آب می پاشد این طرف و آن طرف. دستشویی  کوچک کم کم بخار می گیرد. مامان می دود می آید من بی نفس را بغل می کند می برد توی اتاقک بخار گرفته و در را می بندد. من نفس هایم را توی بغل مامان لا به لای بخار آب غلیظ معلق توی فضا پیدا می کنم. چشم هایم ولی جز زردی مه آلود دیوارها چیزی نمی بیند. خشک و صدا دار نفس می کشم. همین که نفس می کشم ولی مامان را خوشحال می کند. تا صبح همان جا می نشینیم؛ من توی بغل مامان، مامان کف حمام. من که نفسم جا آمده بوده خوابم می برد. مامان ولی بیدار می نشیند و موهایم را نوازش می کند و شاید هم یواشکی بالای سر دخترک مریضش قطره اشکی هم ریخته باشد. کسی چه می فهمد وسط آن همه مه و بخار و چلپ چلپ آب و کاشی زرد به مامان چه گذشته است. تصویر های این خاطره ام هم به  شدت شفاف است. از دستشویی که بیرون می رویم روز است. من زنده مانده ام.


خروسک می گیرم. ده باره. بیست سال گذشته است. توی این بیست سال حتمن ده ها بار دیگر خروسک خودش را به من تحمیل کرده است. خاطره اش ولی آن قدرها پررنگ نبوده برایم. این بار بیست و پنج ساله ام. نیمه شب است. تهران ام. خانه مان، توی اتاقم. خشک سرفه می کنم. نفس هایم از گلویم پایین نمی روند و همان جا می مانند. دستگاه بخور دارد برای خودش گوشه اتاق فس فس می کند. هر از گاهی می روم کنارش می نشینم و چادر را می اندازم روی سر دو تایمان و ازش نفس می گیرم. با چادر پیچیده به سر و کله ام نشسته ام جلوی مانیتور و خودم را برای ع لوس می کنم که نشسته آن طرف مانیتور توی پنجره اسکایپ. ع آن سر دنیا توی دانشگاه است. تا صبح نمی خوابم. ع تا شب کار نمی کند و همان جا می نشیند زل می زند به مانیتورش و عکس من بی حال چادرپیچ را تماشا می کند. آن شب هم صبح می شود. آن بار هم من زنده می مانم.


خروسک می گیرم. صدباره. وسط تنهایی های یخ زده ام در مونترال. بیست و شش ساله غمگینی هستم. نیمه شب است باز. برف می آید. نفس ندارم. توهم جیوه هم دست از سرم بر نمی دارد. غروب زده ام دماسنج جیوه ای را ترکانده ام و حالا همه جا جلوی چشمم مولکول های جیوه را می بینم که قاه قاه می خندند و بهم می گویند که خودم را برای مردن آماده کنم. نگفته بودم چه آدم جان ترسی هستم؟ یک بار مفصل می گویم. با هر سرفه خشک چاقویی از بالا تا پایین سینه ام را می خراشد. خوابم نمی برد. ع از توی مانیتور رفته است چون از دست توهمات جیوه ای من جانش به لبش رسیده است. از بس سرفه کرده ام میم و ه بیدار شده اند. از توی آشپزخانه صدا می آید. میم برایم کتری آب جوش می آورد که بخور بدهم. کتری را می برم زیر پتو و خودم هم بهش ملحق می شوم. نفس می کشم. سرم را که بیرون می آورم هوا گرگ و میش است. صبح می شود. زنده می مانم.


خروسک گرفته ام. هزار باره. بیست و هشت ساله ام. همین الان. همین جا. توی خانه مان نزدیکی های ونکوور. مامان دور است. ع کنارم است. شلغم ها و کدوها دارند نوی آشپزخانه بخارپز می شوند. چای و شیر و عسل خورده ام. دستگاه بخور از صدا افتاده است. گمانم آبش تمام شده باشد. استخوان هایم درد می کند. شب نزدیک است. سرفه می کنم. خشک و خشن. توی حمام بخار گرفته با کاشی های سفید تنها نشسته ام و به بخار آب خیره شده ام که چه برای خودش خوشحال است. تب دارم. یعنی صبح می شود؟ باید زنده بمانم.

Taken the Plunge, Broken the Bridge

افتاده ام روی دور پل خراب کردن، حالا می خواهد پل پشت سر باشد، پیش رو باشد، یا اصلن پلی باشد که همین الان رویش ایستاده ام و خراب که بشود یعنی سقوط توی سیاهی فضای خالی زیر پا. من اما خراب می کنم. خوب بلدم خراب کردن را. ساختن را یاد نگرفته ام انگار، خراب کردن را اما چرا. همین جور چشم هایم را می بندم، تیشه را می برم بالای سرم، نعره می کشم، گیرم نعره ام صدایم زاری بدهد، و بعد تیشه را با تمام قدرت می آورم پایین و می کوبم روی تخته چوب های پل مورد نظر. نه یک بار و نه دو بار. آن قدر که اگر کسی بعد ها از آن دور و برها رد شود هیچ بو نبرد که این جا پیش از این پلی بوده است. درست مثل آدمی که زده باشد به سیم آخر. زده ام به سیم آخر؟ گمانم این طور باشد. در حقیقت من نمی دانم آدم به سیم آخر زده دقیقن چه شکلی است اما فکر می کنم باید این طور باشد که تیشه اش را بردارد بیفتد به جان پل ها. یکی یکی. چند تا چند تا. تا این که بالاخره برسد به پل اصلی. پل بین خودش و خودش. درست مثل من؛ گیرم که من هنوز به پل اصلی نرسیده ام. حالا این که من شبیه آدم به سیم آخر زده هستم یا آدم به سیم آخر زده شبیه من است یا دوتایمان یک نفریم یا چه آن قدر ها مهم نیست. مهم پل ها هستند که دارند از دست می روند و ما -من و آدم به سیم آخر زده، هر دویمان- که داریم معلق می شویم هی. 


این که چند تا پل توی چند وقت گذشته خراب کرده ام را هیچ نمی دانم. حسابشان از دستم در رفته است دیگر. بزرگ ترین پل ولی همان پل کذایی تحصیلات عالیه ام در مهندسی بود که کمابیش آماده انفجار است. آخر این یکی با بیل و کلنگ خراب نمی شد برداشتم یک بمب ساعتی طراحی کردم که مو لای درزش نرود و کار گذاشتم زیر پل و صدای تیک تیکش شد آهنگ پس زمینه روز و شبم. حالا هم روی همان پل نشسته ام منتظر که کی آهنگ قطع می شود و بــــــوم. الان دقیقن نمی دانم این پل من را به کدام آدم ها وصل می کرد، منفجر که بشود معلوم می شود. (ع عزیزتر از جانم! تو را به جان خنده های از ته دل شبانه سه تاییمان (خودم و خودت و آشتی) این را که خواندی هیچ به رویم نیاور. به روی خودت هم نیاور حتا. آرام صفحه را ببند، لبخند قشنگت را بزن روی لبهایت و برو به کارهایت برس. حرف هایمان را زده ایم دیگر. نزده ایم؟ شصت و دو بار هم زده ایم. و تو می دانی که شصت و دو یعنی چه. نمی دانی؟ راستی دقت کردی که این بار عددش را عوض کرده بود؟ پسرک مک دونالد را هزار تا دوست داشت، پدرش را هفتاد و پنج تا و مادرش را پس از کلی بالا و پایین کردن پنجاه و چند تا! باید روی اندازه بی نهایتمان تجدید نظر کنیم.)  


داشتم می گفتم از پل هایی که خراب کرده ام. پل های بین دو تا قاره را، بین دو تا کشور را، دو تا شهر را، دو تا خانه را، دو تا آدم را، همه را زده ام نابود کرده ام . پل بین خودم و میم، خودم و نون، خودم و کاف، خودم و شین، خودم و آن یکی نون، خودم و هر چه عمو و خاله و فک و فامیل و دوست و آشنا را زده ام از اساس ترکانده ام. چرا؟ چون شده ام یک تکه سنگ متحرک بی زبان که هیچ احساسات قدیمش یادش نمی آید، از آدم ها فرار می کند، تنهایی اش بوی عود می دهد از بس برایش مقدس است، و آستانه تحملش به شدت پایین است. نه تاب نگاه چپ را دارد و نه حرف راست را. به ابروی بالای چشمش که اشاره کنید بار و بندیلش را جمع می کند می رود پی کارش. برای همیشه. و قبل از رفتن هم پل پشت سرش را حتمن می ترکاند. 


برای سنگِ پل خراب کن به سیم آخر زده ای که منم، این روزها فقط ع مانده و خواهرک و یک ی و یک ه و یک میم همسایه و یک پ و دو تا دال نصفه نیمه و ... همین؟ همین!


پ.ن. پل مورنینگ ساید هم خراب شد. این یکی را من خراب نکردم. شاید هم کردم. نمی دانم. از من  هیچ بعید نیست. از پنج شنبه می روم اسکای فایر!


پ.ن. تکمیلی: پل این جا را خراب نمی کنم. این جا را اندازه خودم دوست دارم. 

Smile Please! Smile!

در خانه باز شد و پسرک با اخم از در بیرون آمد و در را پشت سرش به هم کوبید. نگاهم نکرد. سلام هم نکرد. چند بار صدایش کردم اما هیچ جوابم را نداد. حدس زدم دوباره صبحانه اش را نخورده یا به موقع حاضر نشده و مادرش را خسته کرده و باز حرفشان شده است. سوار آسانسور شدیم. ازش خواستم که کلاهش را سرش بگذارد چون هوا خیلی سرد است. چند بار گفتم. انگار نه انگار. از ورودی ساختمان که بیرون می آمدیم کلاهش را گذاشتم روی سرش و راه افتادیم.
پرسیدم: انگار شما دیگه با من دوست نیستی، هستی؟ 
محکم و قاطع در حالی که رو به رویش را نگاه می کرد و سرش را به دو طرف تکان می داد گفت:  نه! دوست نیستم. 
پرسیدم: میشه بهم بگی چرا. 
گفت: چون من هر روز پسر بدی ام. 
گفتم: خوب این که دلیل نمیشه که با من دوست نباشی. تااااازه شما خیلی هم پسر خوبی هستی. کی گفته پسر بدی هستی. 
زیر لب گفت: مامی. 
بعد هم پاهایش را چند بار کوبید روی زمین و اصرار کرد که پسر خوبی نیست. اصرار کرد که خیلی هم پسر بدی است. دلم گرفت. 

این اولین بار نیست که من و پسرک این مکالمه را داریم. بیشتر روزها همین را می گوید. و وقتی می پرسم که چرا، مثلن می گوید که چون من هر روز صبونه مو نمی خورم. یا چون من هر روز مامی رو اذیت می کنم. باور دارد که پسر خوبی نیست. و آن قدر این باورش قوی است که خیلی جاها جا می زند و تلاشی هم برای "خوب" بودن، یا "همان جور که مامان و بابا می خواهند" بودن نمی کند. خودش اعلام می کند که خوب نیست. که بد است اصلن. اعتراف می کند. و از بس این را باور دارد که احساس می کند بقیه هم حق دارند که دوستش نداشته باشند. گمانم همین می شود که دیگر با من هم حرف نمی زند و فکر می کند که با هم دوست نیستیم. یا نباید باشیم.

 با هم سربالایی را بالا می رفتیم. یک جاهایی آسفالت یخ زده بود. بهش گفتم مواظب باشد لیز نخورد. قیافه اش هنوز توی هم بود. دلم برای آن روزها که غش غش می خندید و یک ریز برایم حرف می زد و من توی سربالایی عقب عقب راه می رفتم که صورت خندانش را ببینم تنگ شد. نمی دانم چرا امروز نا نداشتم برایش مسخره بازی در بیاورم که بخندد. چند باری سعی کردم سر صحبت را باز کنم اما یا جوابم را نداد یا جواب سر بالا داد. بی حوصله بود. من هم. فقط یک بار که بهش گفتم که شاید چهارشنبه یا پنج شنبه برف بیاید سرش را بلند کرد و نگاهم کرد و گفت: آر یو سور؟ و من برای این که قول الکی بهش نداده باشم گفتم که مطمئن نیستم ولی این طور قرار است. می دانستم که برف برایش خبر خوش است. همان طور که برای من. او اما برف را دوست دارد چون هوا که سرد بشود و برف که بیاید یعنی تولدش نزدیک است. دوباره ساکت شد. دست هایش را توی جیبش فرو کرده بود و آزام قدم برمی داشت. من کنارش راه می رفتم و سرم پایین بود و زیر چشمی می پاییدمش. 
یک دفعه گفت:  من یه ماشین پلیس دیدم. 
سرم بلند کردم. راست می گفت. یک ماشین پلیس از کنارمان گذشته بود و داشت دور می شد. 
گفتم:  منم دیدمش. 
گفت:  می دونی، فک می کنم ماشین پلیس برای مامیه. 
منظورش را نفهمیدم. 
پرسیدم: یعنی چی؟ یعنی مامی گفته که این ماشین پلیس بیاد این جا؟ 
گفت: نه! یعنی ماشین پلیس اومده که مامی رو ببره.  
خشکم زد. 
پرسیدم: مامی رو کجا ببره؟ چرا آخه؟ 
جواب داد: چون مامی من رو دوس نداره.
 پرسیدم: چرا فک می کنی مامی دوسِت نداره؟ 
گفت: برای این که مامی گخته (به گفته می گوید گخته!) برت دی ام که شد برام هیچی پرزنت نمی خره. 
دلم برای دنیای کودکانه اش که روی سرش آوار شده بود کباب شد. تولدش برایش خیلی مهم است. مهم ترین حادثه زندگی اش روز تولدش است. از دو ماه پیش دارد روزشماری می کند. بار اولی که فهمیدم  دارد شمارش معکوس می کند، نود و نه روز تا تولدش مانده بود. حسابش را دارد. گمانم هر شب که می رود که بخوابد یکی از عدد آن روز کم می کند و برای خودش ذوق می کند و می خوابد. هنوز چهل و چند روزی تا روز تولدش مانده است اما او خوشحال است که هوا دارد سرد می شود و قرار است به همین زودی ها برف بیاید. حالا اما یکی بهش گفته است که روز تولدش خبری از کادو نیست. یکی این را گفته است چون راه دیگری به ذهنش نمی رسیده است که پسرک را مجبور کند که شیر صبحانه اش را بخورد یا لباس گرمش را بپوشد. نمی خواهم کسی را قضاوت کنم. می دانم که من جای او نیستم و اگر بودم، با آن همه درگیری، شاید بدتر از این می کردم. کسی چه می داند. فقط می خواهم یک چیز را به خود خودم یادآوری کنم. این که من حق ندارم با یک جمله آتش بیاندازم زیر دنیای یک بچه، دنیایی که یک جورهایی شاید خودم برایش ساخته ام، و نابودش کنم. هم خودش را و هم دنیایش را. بعضی وقت ها آدم آن قدر درگیر زندگی می شود که حواسش نیست وسط این طرف آن طرف دویدن هایش پایش را می گذارد روی نخ های نازکی که یک موجود کوچک را به این دنیای بی در و پیکر وصل کرده و نخ ها را یکی یکی پاره می کند بی که بداند چه طور بی هوا زیر پای آن موجود کوچک خالی می شود. و ته دلش هم.

بقیه راه تا مدرسه دستم را حلقه کردم دور شانه اش و هر از گاهی سرش را نوازش کردم و برایش حرف زدم. نمی دانم حرف هایم را می فهمید یا نه. من اما فرض کردم که می فهمد. آرزو کردم که بفهمد. برایش گفتم که اصلن نمی شود که مادری بچه اش را دوست نداشته باشد. که دوست داشتن به کادو خریدن نیست. که همه آدم ها اشتباه می کنند و اشتباه کردن دلیل این نیست که آدم ها بد باشند یا خوب نباشند. که خوب باشد یا نباشد برای پدر و مادرش عزیز است و آن ها همیشه همیشه دوستش خواهند داشت. کاش حرف هایم را فهمیده باشد. کاش یک جایی توی ذهنش مانده باشد. کاش فهمیده باشد که دوست داشتنی است چون خود خودش است. کاش فهمیده باشد.


پ.ن. باز قصه را گفتم، حرفم را ولی نتوانستم بزنم آن طور که می خواستم. کاش شنونده خودش عاقل باشد.


پ.ن.2. نمی دانم آیا باید به یک نفر بگویم که پایش روی سیم است و پایش را از روی سیم بردارد یا نه. و اگر باید بگویم، با توجه به سر و ته پیاز نبودنم، چگونه.

Lost Paradise

زندانی بهشتم، آواره در گلستان

سرگشته ی یکی گل، اندر میان بستان

از خوش نوای بلبل، جانم به لب رسیده

دلتنگ های و هوی و، بدنعره های مستان

لب تشنه ام کنارِ، دریا و حاجتم نیست

الا به جرعه ای آب، از جام می پرستان

کورم ز فرط نور و، بشکسته پا و دستم

من بی عصا میانِ، خیلِ عصا به دستان

من از ازل نبودم، اهل خداپرستی

یا رب! مرا بیفکن، در جمع بت پرستان

دوزخ برای من بِه، از این بهشت و زنجیر

آن جا نی ام در آتش، نآتش که در نیستان

تلخم اگر چه "نوش" م، نامم به من ببخشای

بیهوده می سرایم، هر ماجرا و دستان

گ.ل.ن.و.ش

شهریور هشتاد و نه

ونکوور

پ.ن. کاش هنوز شعری داشتم برای نوشتن. آخرگلوله های سربی بغض را که نمی شود شعر کرد. منظورم این نیست که بغض را نمی شود شعر کرد. اصلن همین این شعر از دل یک بغض سنگین بیرون آمده اما گمانم بغض سربی فرق می کند. بغض سربی یک جوری است که آدم را یک جور دیوانه عجیبی می کند. عجیب از این جهت که آدم دیگر شعر هم نمی تواند بگوید حتا. در صورتی که دیوانه ها شاعرهای خوبی هستند. انگار این جور باشد که بغض سربی سربش برود بنشیند روی مغز آدم و کارش را تمام کند.

Miss My 3 Little Bears!

 زمان جنگ و بمباران بود. همه چند وقتی رفته بودیم تفرش و توی خانه قدیمی پدر بزرگ به خیال خودمان پناه گرفته بودیم. هه! به آن خانه می گفتیم "خونه باغی" چون جلویش یک باغچه داشت، و چهار تا دار و درخت، و یک تاب دو نفره که سهم نوه های بزرگ تر بود و به ما نمی رسید، و یک حوض. حوضش ولی از این حوض های کلیشه ای نبود که دورشان دالبری است و داخلشان آبی رنگ است و سیب و هندوانه توی آب زلالشان قل می خورد این طرف و آن طرف. حوض "خونه باغی" یک چهار دیواری سیمانی خاکستری به ارتفاع یک متر و نیم یا حداکثر دو متر بود که یک جایی وسط های باغچه سبز شده بود و به چشم بچه سه ساله ای که من بودم خیلی بزرگ و عمیق می آمد. مامان داشت لب حوض چیزی می شست و من هم با بلوز و شلوارک زرد راه راه که رویش عکس سه تا خرس کوچولو داشت کنارش روی لبه حوض نشسته بودم و پاهایم را شلپ شلپ توی آب می زدم. بعد انگار که حوصله ام سر رفته باشد پاهایم را از توی آب بیرون آوردم و دو زانو نشستم لبه حوض و سعی کردم این بار دست هایم را بزنم توی آب. دختر خاله ها داشتند آن طرف تر دور و بر تاب بازی می کردند. گمانم حواسم پرت آن ها شد که تعادلم را از دست دادم و پایم سر خورد و توی یک چشم به هم زدن رفتم ته حوض. قلپ قلپ آب می خوردم و فرو می رفتم توی آب. آب سرد بود. خفگی داشت یکی یکی نفس هایم را می دزدید. صدای گنگ و نامفهوم جیغ مامان توی گوشم بود. توی آب دست و پا می زدم اما بی فایده. البته بی فایده بی فایده هم که نه، با هر تقلا یک قدم به زمین سخت کف حوض نزدیکتر می شدم و از زندگی دورتر. نفس هایم بفهمی نفهمی تمام شدند و ... دیگر چیزی نفهمیدم. چشم هایم را که باز کردم دیدم خوابیده ام توی اتاق کنار بخاری که توی آن گرما به خاطر من روشن شده بود و مامان داشت دعوایم می کرد که چرا مواظب نبوده ام و داشته ام خودم را -و خودش را- به کشتن می داده ام. من اما اولین چیزی که به ذهنم رسید این بود که چرا لباسم عوض شده است. بعد که مامان گفت که لباسم را آویزان کرده توی ایوان تا خشک شود دلم برای سه تا خرس خیس که داشتند روی بند رخت توی ایوان برای خودشان می لرزیدند خیلی سوخت. خیلی.


شاید همه آن فرورفتن ها و صداهای گنگ شنیدن ها و به تدریج خفه شدن ها و دست و پا زدن ها و به هیچ کجا نرسیدن ها توی سه سالگی سی ثانیه هم طول نکشید. خاطره اش اما تا همین امروز هم با من ماند. تازه آن وقت دستی بود که بیرونم بیاورد حتا اگر خودم از شدت تلاش بی نتیجه از هوش رفته باشم و گرمایی بود که تن نحیف بی جان یخ زده ام را بهش بسپارم . و البته آن قدر بزرگ بودم که تنها نگرانی ام سرما خوردگی خرس های روی لباسم باشد. من فکر می کنم آدم ها تا وقتی بچه اندخیلی بزرگ اند. خیلی بزرگ. یعنی آن قدر که نگران خرس های روی لباسشان هم می شوند حتا .


این ها را گفتم که بگویم الان مدت هاست که دارم همان سی ثانیه کذایی سه سالگی ام را زندگی می کنم. لحظه افتادنم را یادم نیست. نمی دانم دقیقن چند ماه یا چند سال پیش بود. نمی دانم حواسم پرت بازی چه آدم هایی شده بود که پایم لغزید و افتادم توی این حوضی که با حوض "خونه باغی" چند تا فرق کوچک دارد. یکی این که این حوض هر چند همان قدر خاکستری و زشت است اما ته ندارد و به هیچ کجا قرار نیست برسد. یکی دیگر این که توی این حوض به جای آب یک چیزی مثل لجن ریخته اند که دست و پای آدم بهش می چسبد و دست و پا زدن تویش هم طاقت فرساتر است و هم بیهوده تر. تازه خفگی اش هم یک دستش را می اندازد بیخ گلوی آدم و با آن یکی دستش نفس های آدم را جلوی چشم خودش از حلقوم آدم می کشد بیرون. خودم هم دیگر آن خود سه ساله ام  نیستم و چند تا فرق کوچک کرده ام. یکی این که این بار امیدی به هیچ چیزی ندارم؛ نه دستی که بیرونم بکشد و نه آتشی که یخ هایم را آب کند. یکی دیگر این که الان بر خلاف آن روزها خیلی کوچکم. خیلی کوچک. و از همه مهمتر هم این که دیگر خبری از بلوز و شلوارک زرد راه راه سه تا خرس دارم نیست که دلم بهش خوش باشد و برایش بتپد. حالا خاطره این یکی تا کی برایم بماند را خدا می داند. تازه ... تازه اگر بتوانم بالاخره یک روزی یک جوری ازش بیایم بیرون که بشود اسمش را گذاشت خاطره و بعد ازش فرار کرد.


پ.ن.1. بعد از آن روز دیگر آن بلوز و شلوارک زرد راه راه سه تا خرس دار را نپوشیدم. 

پ.ن.2. هنوز زنگی به صدا در نیامده است. گوش هایم از من هم دیوانه ترند.

گوش به زنگ بودم. می دانستم دارد یک خبرهایی می شود. قلبم گواهی می داد. اصلن همین که این طور سنگین و نامنظم می زد یعنی همین. از خواب لعنتی بعد از ظهر که پریدم همان جا توی تخت یک عالم زار زدم. بلند بلند. داریوش داشت بلند می خواند که همسنگ این روزای من، حتا شبم تاریک نیست. ضجه های من بلندتر بود اما. حالتم چیزی شبیه سوگواری بود. من معتقدم آدم می تواند در سوگ خودش بنشیند، لباس سفید بپوشد و آرام آرام اشک بریزد یا زار بزند حتا. و باز معتقدم که سوگواری کردن برای خود شرف دارد به این که آدم اصلن نداند که مرده است. که دیگر خودش نیست. که یکی دیگر شده است. پتو را چنگ می زدم. قلبم هم هیچ حال نداشت کارش را انجام بدهد. مجبورش کرده بودند انگار. مثل من. می شد که یک لحظه دیگر همه جا تا همیشه تاریک باشد. ترسیدم. گوشی را برداشتم و وسط هق هق و نفس های بریده بریده شماره اش را گرفتم. مثل یک عملیات انتحاری بود. اما مرگ که رو به رویت نشسته باشد و لب هایش را غنچه کرده باشد و برایت از راه نه چندان دور بوسه بفرستد چیزی برای از دست دادن نداری. می خواستم بگویم که می خواهم تمامش کنم. که من به این جا تعلق ندارم و هر روز و هر لحظه احساس شکست می کنم. که گرفتن این مدرک لعنتی اگر از نظر همه دنیا موفقیت باشد از نظر من شکست است. شکست غیر قابل جبرانی که روحم و روانم و بهترین سال های زندگی ام را مثل یک اسید قوی خورده و تمام کرده. می خواستم بگویم که می خواهم جلوی شکست خودم را بگیرم. به قول سین این که آدم جلوی خودش سرافکنده باشد به مراتب سخت تر از این است که جلوی دیگران. این که آدم مدام صدای خودش را   که دارد خودش را  سرزنش می کند، مثل وزوز مدام هزاران مگس توی کاسه سرش داشته باشد و هیچ کاری نتواند بکند دردناک تر و زجرآورتر و غیر قابل تحمل تر از این است که سرزنش دیگران را که هر روز از در یک گوشش می رود تو از دروازه آن یکی گوشش بیرون بفرستد. می دانستم حرفم را نمی فهمد و حرفش را نمی فهمم باز. می دانستم که با دست هایش یک علامت سوال بزرگ -درست اندازه تمام دنیای من- توی هوا -درست بالای سر دنیای من- می کشد باز و باز من می مانم و زبان الکنم و دنیای به تمامی زیر سوال رفته ام. می دانستم که باز حرف های تکراری با بی میلی راه بدون سیم بین دو گوشی را هی می روند و هی می آیند و هی توی دلشان می گویند چه حوصله ای دارند این ها. می دانستم باز می گوید که من زیادی فکر و خیال می کنم و به خودم تلقین می کنم که نمی شود و همه اش دست خودم است و الکی شلوغش کرده ام. می دانستم باز می گویم که نه این طور نیست و من از فکرهایم جدا نیستم و اتفاقن این خود خود منم که تازه خودم را پیدا کرده ام. می دانستم باز می گوید که از پارسال که فکر مهد کودک افتاد توی سرم دیگر درس نمی خوانم و به این حال و روز افتاده ام وگرنه قبلش داشتم به آن خوبی (!) درسم را می خواندم. دوست دارد این طور فکر کند که من تا چند وقت پیش هم قرار بوده مهندس شوم و من نمی توانم فکرش را عوض کنم و این ناتوانی دردآور است. می دانستم باز می گویم که قبلش هم داشتم زجر می کشیدم و کسی نمی دید. می دانستم که این بار توی دلم و نه بلند می گویم که درس بهانه ناخودآگاهی بود که بیایم این جا پیش او. می دانستم می گویم که مهدکودک توی فکرم بود. سال ها. اما آن قدر دست نیافتنی بود که جرات فکر کردن بهش را نداشتم. مثل زنی که آرزوی بچه دارد و جراتش را ندارد. از پارسال فهمیدم که می شود. راهی هست. پارسال آبستنش شدم. مثل زنی که ناباورانه فهمیده که قرار است به همین زودی ها مادر شود و هیجان زده است و ذوق دارد. نزدیک ترین هایم ولی گفتند که باید سقطش کنم. انصاف نبود. مقاومت کردم. نزدیک یک سال توی فکرم، توی جانم پرورشش دادم. مثل یک مادر واقعی. حالا هم کودک ناتوانم تازه به دنیا آمده و من باید برایش مادری کنم. می دانستم این ها را که بگویم قاطعانه تر می گوید که من باید یک فکر جدی به حال تخیلاتم بکنم. همه این ها را می دانستم ولی باز شماره را گرفتم. حرف های تکراری قاطی صدای لرزان و بغض ترکیده من و نگرانی و ناامیدی او، همان طور که فکر می کردم، رد و بدل شد. اما اعتراف می کنم که یک چیزهایی هم بود که نمی دانستم. یا می دانستم و یادم رفته بود. این که او خوب است. خیلی خوب. این که دارد همه تلاشش را می کند که من را بفهمد و این که نمی شود خیلی هم تقصیر او نیست. نه که من زیادی سخت باشم اما انگار به یک زبان عجیبی نوشته شده ام که او نمی داند. و انگار این طور است که ترجمه ام هم برای او چیز قابل فهمی از آب در نمی آید. قرار شد بروم بچه ام را بزرگ کنم. مادری ام را بکنم. و قرار شد قول بدهم که مادر خوب و عاقلی باشم.

پ.ن. هم چنان گوش به زنگم. شکلات داغ می خورم. به کودکم فکر می کنم. دلم مافین می خواهد. و لبخند می زنم. گمانم قلبم تا اطلاع ثانوی برگشته سر کارش.

پ.ن.2. سین عزیزم با تمام وجودم از تو ممنونم. حرف هایت را یک نیمه شبی که از خواب پریده بودم خواندم و فکر کردم که از این قشنگ تر نمی شود که ببینی کسی هوایت را دارد و این همه خوب چیزهایی که باید درست همان لحظه بشنوی را برایت می نویسد. یک حرف هایی هست که آدم باید از زبان یکی دیگر، آن هم یکی که می دانی دارد دنبال خودش می گردد و مثل بیشتر آدم ها تن نداده است به زندگی طوطی وار و تکراری و دیکته شده، بشنود تا تردیدهایش را بریزد روی زمین و جفت پا بپرد رویشان. ممنونم ...


پ.ن.3. آدم ها توی تلفن و بیرون تلفن با هم فرق دارند. هنوز باید با ایما و اشاره تقلا کنم. زبان مشترکی نیست.

Twinkle! Twinkle! Little Star ...

ساعت سه و بیست دقیقه با صدای خودم از خواب بیدار شدم. داشتم می خواندم "توینکل توینکل لیتل استار". قشنگ می خواندم. با یک خنده شکلاتی. مثل کیکی که ه مهربان آن روز برایم پخته بود. خودم را که نیمه شبی این همه قشنگ آواز می خواند دوست داشتم زیاد. اصلن همان روز عصر که توی آینه های سرتاسری باشگاه دو ساعت و نیم خودم را، خود خسته بی رنگ و رویم را، دیده بودم که روی استپ بالا و پایین می پرید یا یوگا می کرد هم فهمیده بودم که دوستش دارم. فقط یادم رفته بود. همیشه یادم می رود. خودم را.  مثلن روز قبلش توی دخمه که ع داشت کد کالمن فیلتر را به جای من می نوشت و من پشت سرش قوز کرده بودم و بینی ام را بالا می کشیدم و اشک هایم را درسته قورت می دادم و فکر می کردم که خوب این مدرک کوفتی را هم که باید بدهند به او نه من، و این که خوب چه کاری است اصلن هم هیچ خودم را یادم نبود. خواستم همان نیمه شبی محکم بغلش کنم. خودم را. دست راستم را گذاشتم روی شانه چپ و دست چپم را روی شانه راست. بعد فشارش دادم. خودم را. خندیدم. یادم افتاد به لیویا که هر از گاهی می آید دست های کوچکش را حلقه می کند دور آدم و آدم را فشار می دهد و می گوید: هاگیـــــــــز. بعد آدم این که دارد روی دوشش بال سبز می شود را با چشم خودش می بیند. بعد دلم خواست همان نیمه شبی سیلارد و بن و جین و کلر را بنشانم و برایشان آواز بخوانم. دال بزرگ می گوید این آوازها کسل کننده است. یعنی این را من می گویم. وگر نه او می گوید که میوزیک بورینگ است. برای او آواز نمی خوانم. به جایش هر روز توی سربالایی قبل از مدرسه اش ماشین های سیاه یا قرمز یا سفیدی که از خیابان دلتا رد می شوند را همراهش می شمارم. دال بزرگ ماشین دوست دارد اما آواز دوست ندارد. من بچه ها را دوست دارم اما از مهندسی متنفرم. هر کس یک چیزی دوست دارد و از یک چیزی بدش می آید. زور که نیست. کاسپر دوست دارد از اول تا آخر ساعت بازی را روی تاب بنشیند و سی ثانیه یک بار من را صدا بزند که هلش بدهم. واژما می گفت نباید مجبورش کنیم. گیرم بچه های دیگر توی صف منتظر باشند. خودش باید بخواهد که پیاده شود. ماجرای من برعکس است. من می خواهم از کابوسم پیاده شوم از بس که تویش سرگیجه گرفته ام و حالت تهوع دارم، ولی نمی گذارند. انگار زور است. من ولی یک روزی پیاده می شوم. اگر هم نگذارند خودم را از تویش پرت می کنم بیرون. اصلن همین که نیمه شب برای خودم  "توینکل توینکل لیتل استار" می خوانم و می خندم یعنی یک جورهایی راهش را پیدا کرده ام. شاید پریده باشم بیرون اصلن. کسی چه می داند.

دیروز یک پرنده مرده بود. یک پرنده مرده بود و صاف افتاده بود روی نیمکت پشت شیشه کلاس. آنتونیو دستم را می کشید که برویم بیرون و ببینیم چه پرنده ایست. می گفت خوابیده برای مدت خیلی خیلی طولانی. کسی بهش گفته بود لابد. می گفت حتمن خیلی سردش بوده. خواستم بگویم حتمن خیلی خیلی خسته بوده و سرگیجه داشته از چرخ زدن بی هدف دور خودش توی آسمان اشتباهی و خواسته که بخوابد برای مدت خیلی خیلی طولانی. مثل من. نگفتم. رفتیم بیرون. پرنده از گنجشک و سینه سرخ کمی بزرگتر بود. به پشت روی نیمکت افتاده بود و سرش از نیمکت آویزان مانده بود. روی شکمش خط های زرد قشنگی داشت که تا زیر گلویش ادامه داشت. لای چشمهایش باز بود. آنتوتیو پرسید می دانم اسمش چیست. خواستم بگویم اسمش باید یک چیزی شبیه اسم من باشد. نگفتم. گفتم نمی دانم. من هیچ چیز نمی دانم. حتا نمی دانستم آنتونیوی چهار ساله می داند مردن یعنی چه یا نه. نمی دانست لابد. فکر می کرد خوابیده برای مدت خیلی خیلی طولانی. خواستم بگویم خیلی خیلی طولانی بعضی وقت ها آن قدر کش می آید گه آن سرش می رسد به هیچ وقت. نگفتم. گفتم یک روزی بالاخره بیدار می شود. رفتیم تو. ظهر دیدم دارد از یکی دیگر می پرسد که یعنی پرنده دیگر نمی بیند. آخر لای چشمهایش باز بود. یکی دیگر ولی داشت بهش می گفت که پرنده مرده است و مرده ها نمی بینند. نمی دانم آنتونیوی چهار ساله آن وقت فهمید که مردن یعنی چه یا نه. امروز دوباره دستم را کشید و پرسید که پرنده دیروزی را یادم می آید که برای مدت خیلی خیلی طولانی خوابیده بود. نگفت مرده بود. گفتم که یادم می آید. گفت دیگر آن جا نیست. پرسید می دانم کجا رفته. خواستم بگویم حتمن کسی برده گذاشته اش زیر خاک و بعد افسوس خورده که چرا نگذاشته بوده توی آسمان خودش پرواز کند. نگفتم. گفتم لابد کسی برش داشته برده گذاشته توی تختخوابش که راحت بخوابد. ظهر همه شان را جمع کردند یک جا و ازشان پرسیدند که پرنده دیروزی را یادشان هست. همه گفتند بـــــــله یادشان است. همه گفتند همان که مرده بود. آنتونیو ولی گفت که پرنده برای مدت خیلی خیلی طولانی خوابیده. بعد ازشان پرسیدند می دانند که پرنده چرا مرده بود. جسیکا گفت که از آن بالا افتاده و سرش خورده به جایی و مرده. سیلارد گفت که خوب مرده بوده دیگر. هرکس چیزی گفت. آنتونیو ولی می گفت که خیلی خیلی سردش بوده و برای مدت خیلی خیلی طولانی خوابیده. اصرار می کرد. مطمئن بود. 

نمی دانم آنتونیو آخرش فهمید که مردن یعنی چه یا نه. من نمی توانستم برایش مردن را بگویم. کار من نبود. هر چند که خودم با مردن غریبه نیستم و یک جورهایی با هم زندگی می کنیم اصلن. حالا دیگر آن قدر می شناسمش که بدانم مردن با خواب خیلی خیلی طولانی فرق دارد. به خاطر همین هم دیشب که حس می کردم به اندازه همه پرنده هایی که یک روزی می فهمند که همه همه عمرشان را توی آسمان اشتباهی پرواز کرده اند خسته ام به ع گفتم که دلم می خواهد دو-سه سال بخوابم. نگفتم می خواهم بمیرم. هر چند که چند ساعت قبلش به مردن هم فکر کرده بودم و برخلاف همیشه خیلی هم به نظرم ترسناک نیامده بود. همان وقت که با گچ روی تخته سیاه کلاس بزرگ ها نوشتم "زنی که آوازش از سرانگشتانش جوانه می زند" و خوشحال بودم که آن ها نمی توانند بخوانند چه نوشته ام. همان وقت فکر کردم که می شود این را روی سنگ قبرم هم بنویسند. و از این فکر هیچ هم نترسیدم این بار. اما با همه این ها باز هم دیشب گفتم که می خواهم فقط دو-سه سال بخوابم. این لابد یعنی این که هنوز دلم می خواهد یک روزی بیدار شوم. بیدار شوم و ببینم دیگر خبری از کابوس این درس و مدرسه لعنتی نیست و خواهرکم آمده این جا و من رسیده ام به یک آسمان دیگر. به آسمان خودم.

پ.ن. یک وقت هایی آدم ها می توانند ولی نمی خواهند به یک آدم دیگر راه بدهند که برود توی آسمان خودش. گیرم آدم پرواز نمی کند، آسمان که دارد. آدم که بمیرد ولی دیگر آسمان نمی خواهد. آسمان مال زنده هاست. آدم که بمیرد دیگر خیلی دیر شده است.

اُلیویا در جواب سلامم یک ورق کاغذ می گذارد جلویم و می گوید که برایش یک پرنسس بکشم. اول کمی این پا و آن پا می کنم و برایش توضیح می دهم که نقاشی ام آن قدرها خوب نیست که بتوانم پرنسس بکشم. توضیح می دهد که پرنسس ها را خیلی دوست دارد و الان فقط دلش پرنسس می خواهد. ماژیک نارنجی اش را دراز می کند به طرفم. چاره ای ندارم. روی یک صندلی پایه کوتاه کنارش می نشینم و شروع می کنم به کشیدن پرنسس با متد "چشم چشم دو ابرو، دماغ و دهن یه گردو"؛ چون راه دیگری برای کشیدنش بلد نیستم. می گوید لباسش بلند باشد اما دامنش پفی نباشد. تمام تلاشم را می کنم. سر آخر برایش حتا یک تاج هم می گذارم که معلوم شود پرنسس است. اما اُلیویا می گوید بیشتر شبیه کلاه دلقک هاست و ریز می خندد. می خندم. پرنسس به صورت خنده آوری زشت می شود. اُلیویا اما می گوید که قشنگ شده است و دوستش دارد. بعد با ماژیک نارنجی می افتد به جان پیراهن بلند پرنسس. در همان حال می گوید که حالا دست به کار شوم و یک پرنس هم کنار پرنسس بکشم. فرق پرنس و پرنسس برای من که با متد "چشم، چشم، دو ابرو" کار می کنم موهای کوتاه تر است و شلواری که به جای دامن بلند باید برایش بکشم. نمی دانم چرا قیافه پرنس این همه غمگین می شود. نشانش می دهم و می پرسم که به نظرش پرنس چرا این همه غصه دارد. مطمئن جواب می دهد که چون دلش می خواهد پیش پرنسس باشد. نگاهم می افتد به آن طرف کاغذ و می بینم که دارد با ماژیک بنفش سر تا پای پرنسس بیچاره را خط خطی می کند. با تعجب می پرسم که چرا. می گوید که این یک پتوی بنفش است و پرنسس رفته است زیرش قایم شده است که پرنس نبیندش. می گویم پس همین است که پرنس این همه ناراحت است و بغض دارد. شانه اش را بالا می اندازد و می گوید که شاید. بعد از کشیدن پرنسس پنهان شده زیر پتوی بنفش و پرنس غمزده نوبت کشیدن قصرشان است. دارم فکر می کنم که چه طور می شود با کمترین تعداد خط صاف و شکسته یک قصر کشید که آکاشا می آید و روی صندلی کناری می نشیند. بهش سلام می کنم و می پرسم که او دوست دارد چه چیزی برایش بکشم. با دستش برگه نقاشی اُلیویا را نشان می دهد و می گوید که او هم پرنس و پرنسس می خواهد. اما تاکید می کند که پرنسس او باید شبیه خودش باشد، به خصوص لباس هایش. بعد بلند می شود و چرخی می زند تا من پیراهن کوتاه و جوراب ساق بلندش را ببینم و می گوید که خودش یک پرنسس است. می گویم قصر اُلیویا را که کشیدم نوبت سفارش او می شود. برمی گردم و با چند تا مربع و مثلث و مستطیل و دایره یک چیزی می کشم و به عنوان قصر به اُلیویا نشان می دهم که دارد کت پرنس را قرمز و شلوارش را زرد می کند. می گوید که عالی است و حالا باید شاه و ملکه را هم بکشم. خنده ام می گیرد. آکاشا هم دارد نگاهمان می کند. نوبتی هم باشد نوبت اوست. دستم راه افتاده است و پرنس و پرنسس آکاشا را سریع تر و بهتر می کشم. آکاشا هم معتقد است پرنس و پرنسسش خیلی قشنگ شده اند؛ فقط این که من باید در کشیدن موهای پرنسس دقت بیشتری می کردم تا شبیه موهای او لَخت و کوتاه باشد نه فرفری و بلند. آکاشا که نقاشی اش را می برد تا توی کیفش بگذارد شاه و ملکه اُلیویا را روی ورق دیگری که برایم آماده کرده است می کشم. گمانم از این جا به بعد  قرار است شاه و ملکه و  پرنس و پرنسس اُلیویا به خوبی و خوشی توی قصرشان زندگی کنند.

پ.ن. این داستانِ اولین دقیقه های حضور من در مورنینگ ساید است.

پ.ن.2. اگر شاهی، شاهزاده ای چیزی خواستید بکشید هیچ تعارف نکنید. سفارشات پذیرفته می شود.

قرار شد دیگر زیر لب زمزمه نکنم. آدم فکر می کند زمزمه های زیر لبش را کسی نمی شنود؛ یا دست کم کسی که نباید نمی شنود. اما خوب آدم همیشه هم درست فکر نمی کند. یک روز می شود که یکی زنگ می زند به یکی دیگر و می گوید که وبلاگ فلانی را پیدا کرده ایم، پست هایش را پرینت کرده ایم و حالا دور هم نشسته ایم و داریم می خوانیم. بعد همان یکی دیگر زنگ می زند به آدم و به اطلاع آدم می رساند که آن یکی زنگ زده بوده و این طور گفته بوده. بعد آدم یکهو دلش می ریزد پایین چون دوست ندارد آن یکی خاص به اتفاق خانواده حرف های دلش را بخواند و زمزمه های زیر لبش را بشنود. این می شود که شست آدم خبردار می شود که هیچ کار درستی نمی کرده که اسمش را درشت می نوشته زیر نوشته هایش و عالم و آدم را خبردار می کرده که دارد می نویسد. ولی خوب خوبی آدم این است که بعضی وقت ها می تواند جلوی اشتباهاتش را بگیرد. مثلن این که دیگر زیر لب زمزمه نکند و به جایش اجازه بدهد که آوازش از سرانگشتانش جوانه بزند.


پ.ن. مورنینگ ساید اسم گروهی در مهد کودک دانشگاه است که به من اجازه داده از سوم اکتبر روزی دو-سه ساعت زندگی کنم.

همه قرار بود سوار یک اتوبوس دو طبقه قرمز بشویم. نه از آن ها که بچگی هایم توی خیابان های تهران می دیدم و یکی از آرزوهایم این بود که سوارشان شوم و بروم طبقه بالا و از آن جا به خیال خودم دنیا و آدم ها را یک طور دیگری ببینم. نمی دانم چه شد که آن اتوبوس ها را جمع کردند و پیش از آن هم کسی به صرافت نیفتاد که این آرزوی کوچک و سبک را بردارد بدهد دستم. این شد که آرزویم بیست و چند سال خاک خورد و بوی کهنگی و ماندگی گرفت و نم کشید تا این که سر آخر یک روز توی ویکتوریا، وقتی از کشتی کوچک پیاده شده بودیم و می خواستیم به مرکز شهر برویم،نوبتش شد که از لا به لای خروارها آرزوی خاک گرفته دیگر بیرون کشیده شود و پرونده اش مورد بررسی قرار بگیرد. اما خوب این طور است که آدم توی بیست و چند سالگی نمی خواهد و نمی تواند هم که از سوار شدن اتوبوس دو طبقه آن قدرها شادمانی از خودش نشان بدهد؛ می خواهم بگویم آن قدر که معمول است آدم از رسیدن به آرزویش در پوست خودش نگنجد. این طور می شود که وقتی آدم نوک انگشتش به آرزویش می رسد آرزوی آدم از فرط کهنگی و ماندگی پودر می شود و می رود توی هوا. و به اندازه همان پودر توی هوا بی معنی و مسخره به نظر می رسد. دال بزرگ هر روز به من و به مادرش می گوید که آرزو دارد -البته او نمی گوید آرزو می گوید ویش و من چه قدر غصه ام می گیرد اگر قرار باشد بچه آینده خیلی دورم به آرزو بگوید ویش-که یک روز که پسر خوبی بود من بروم مدرسه دنبالش و با هم برگردیم و بیاییم خانه ما و با هم بازی کنیم. بعد هم که من برایش بهانه می آورم که باید بروم سرکار و وقتی که این را می گویم توی  دلم یک ریز گریه می کنم به چند دلیل که این بار دیگر نمی شکافمشان، اخم هایش را می کشد توی هم و می گوید که آخر چرا آفیس از مدرسه طول تر می کشد. و من این ها را که می گوید به خودم قول می دهم که هر چه زودتر آرزویش را برسانم به دستش قبل از این که بوی کهنگی و ماندگی آرزویش دنیا را بردارد.

 داشتم چه می گفتم؟ داشتم می گفتم همه قرار بود سوار یک اتوبوس دو طبقه قرمز بشویم. اتوبوسش نو و جدید بود و این طور بود که پله های طبقه دومش بیرون اتوبوس و عقبش بود و شکل نردبان بود و اگر کسی می خواست برود طبقه بالا باید از همان جا آویزان پله ها می شد و بالا می رفت. یکی دو نفری روی نردبان بودند. من از دورتر می آمدم و یادم نبود که پیش از این به آرزوی اتوبوس دو طبقه سواری ام رسیده ام و فکر می کردم الان می روم طبقه بالای این اتوبوس قرمز و آرزویم را می بینم که نشسته آن جا و دارد دوردست ها را نگاه می کند و من را که می بیند گل از گلش می شکفد و دست می برد توی موهایش و می پرسد کجا بودی تا حالا. می خواهم بگویم آرزویم توی خواب آدم شده بود و دیگر یک بسته کوچک پودرشدنی نبود. من از دورتر می آمدم اما نمی دانم چرا هر قدم که بر می داشتم زانوهایم زیر تنم می شکست و می افتادم روی زمین. حس عجیبی بود. ناتوانی را تا به آن وقت این همه نزدیک و این همه واضح حس نکرده بودم. پاهایم جلو نمی رفتند، فقط می شکستند. چند نفری دور و برم بودند. از بینشان فقط خواهرک را یادم هست. چشمم به اتوبوس قرمز بود. دست کسی را می گرفتم. با همه وجودم تلاش می کردم که از جایم بلند شوم. همه توانم را روانه پاهایم می کردم. یک قدم می رفتم و باز پاهایم در نهایت ضعف زیر تنم می شکست. انگار وزنم بی نهایت شده یود و پاهایم به نازکی و شکنندگی پای یک سینه سرخ کوچک. درمانده شده بودم. یکی یک بطری آب می داد دستم. یکی با دلسوزی نگاهم می کرد و توی گوش نفر کناری اش می گفت که فکر می کند من ام اسی چیزی گرفته باشم. من باز همه جانم را می گذاشتم پای یک تلاش دوباره و البته بی نتیجه. با پریشانی نگاه می کردم توی چشم آدم های دور و بر و قسم می خوردم که تا همین روز پیش هر روز می رفته ام باشگاه و یک ساعت می دویده ام و تازه آن روز هم قرار بوده بعد از آن جا بروم و بدوم. بعد برای اثبات حرف هایم یک بار دیگر از جایم بلند می شدم و نفس عمیق می کشیدم و آماده می شدم برای دویدن به طرف اتوبوس دو طبقه قرمز که باز قدم از قدم برنداشته نقش زمین شده بودم. آخرش همین جور قدم به قدم و حدود یک قرن بعد رسیدم به اتوبوس دو طبقه قرمز. اما معلوم است که نمی توانستم به طبقه بالا بروم. همان جا توی طبقه اول روی یک صندلی نشستم و خوب باز هم کسی حواسش به آرزوی منتظر نشسته ام در طبقه بالا نبود . آرزوی آدم هم که بلند نمی شود از آن بالا هلک و هلک بیاید پایین و با آدم دست بدهد.

 آخرش هم بهش نرسیدم. بیدار که شدم پاهایم کار می کردند. یادم هم بود که اتوبوس دو طبقه سوار شده ام. اما خوب حتمن این طور است که هنوز آرزوهای دیگری دارم که توی خواب  شکل اتوبوس دو طبقه قرمز می شوند و لابد فکر می کنم که قرار است که حالاحالاها دستم بهشان نرسد که توی خواب پاهایم هی زیر تنم می شکنند.

پ.ن. دال بزرگ یک ویش جدید هم دارد و آن هم این است که با هم برویم گَلالَند (گرَنویل آیلند را می گوید) می نویسم که یادم نرود. 


پ.ن. بی ربط: در جوابش نوشتم


 این رسم عجیب زمانه سرسام برای آدم های سراسیمه است"

که طعم لزج قطره های عذاب را
روی برهنگی بی لذت پوست پریشانشان
تا آخرین ساعت خواهشِ بی پاسخ
باید که
به تنهایی بچشند
...
که آن دور ها که هیچ
این دور و بر ها هم پرنده پر نمی زند
آدم که هیچ"

سایه پیر بود. دستش توی دست عصا بود. با احتیاط از پله های سن بالا می آمد. بغض چنگ انداخت بیخ گلویم. گفتم نمی خواهم بمیرد. بلند گفتم. همه داشتند دست می زدند. کسی نشنید. نمی خواستم بمیرد. از پیری بدم می آید. پیر بود. داشت می گفت هنر را هم اگر بخواهی بکنی اش توی چشم کسی به درد لای جرز می خورد. صدایش خوب بود. صدایش خالص بود. خودش هم. نمی خواستم بمیرد. سرش پایین بود. انگشتان دست راستش حاشیه ترمه روی میز را در مسیر کوتاهی می رفت و برمی گشت. داشت می گفت هنر هم باید زبانی باشد که آدم ها بتوانند با آن با هم حرف بزنند وگرنه پشیزی نمی ارزد. صدایش صاف بود. نه صدایش دورگه بود: یگ رگه زندگی، یک رگه خلوص. سرش پایین بود. انگشتانش می رفت و برمی گشت. می گفت گریه کردن هنر نیست. من اما داشتم گریه می کردم. هنر نمی کردم. فقط نمی خواستم بمیرد. رفت و برگشت انگشتانش روی حاشیه ترمه تکرار می شد. نگاهم گره خورده بود به این تکرارها. گره کور. تکرارها طناب شدند و من و نگاه گره کور خورده ام را پرتاب کردند ته یک چاه تاریک نمناک. از این تکرارهای تمام نشدنی می ترسم. این تکرارها صدای مردن می دهند. این تکرارهای تمام نشدنی لعنتی بوی مردن می دهند. بعضی آدم ها نباید بمیرند. از پیری بدم می آید. 

مادر جون مرد. پیر نبود اما مرد. شاید هم پیر نبود، پیر شد، بعد مرد. من از پیری بدم می آید. از مردن هم. مادرجون مرد. مردنش هم از همین تکرارها شروع شد. نمی خواستم بمیرد. می نشست پای پشتی زیر طاقچه، که نمی دانم چرا بهش می گفتند بخاری، و گوشه پایین چادر نمازش را هی تا می زد. تای ریز. تاها تکرار می شد. تکرار می شد و تمام نمی شد. من گم می شدم توی تکرار تمام نشدنی تاهای گوشه پایین چادر مادرجون. غربتی بود برای خودش. من بلدش نبودم. مثل یک هزارتوی  پیچ پیچ بود. تاریک بود. نور نداشت. مثل پیچ های مغزش که می گفتند دارد تاریک می شود و نمی شود کاری کرد. توی همان پیچ اول گم می شدم. نمی خواستم بمیرد. تازه آن وقت نمی دانستم این تکرارها کم کم شبیه مردن می شوند. اما باز نمی خواستم بمیرد. تاها تکرار می شد. عمو می نشست کنارش و به خنده می پرسید که می شناسدش یا نه. مادرجون تا می زد. تای ریز. سرش پایین بود. می گفت عباس. یا محمد. اما عمو علی بود. عباس نبود. محمد هم نبود. تاها تکرار می شد. انگار می دانست اشتباه می کند. شاید برای همین هم بود که تا می زد. تای ریز. بدون وقفه. من هنوز بین تای نهصد و چهل و شش و نهصد و چهل و هفت گیر کرده بودم. چشم هایم خیره به دستان پیرش مانده بود که خستگی ناپذیر بود و تا می زد. عمو من را که آن رو به رو نشسته بودم روی کاناپه و چشم هایم گره کور خورده بود به دست مادر جون و تای هزار و دویست و یکم، نشانش می داد و به خنده می پرسید که آیا این دخترک را می شناسد. مبهوت نگاهش می کردم. لبخندی نداشتم. چانه ام را هم به زور سر جایش نگه داشته بودم. چفت و بست نداشت و می لرزید. همین جور تا می زد. سرش را بلند می کرد. نگاهش از من رد می شد و می چسبید به دیوار پشت سرم. تا می زد و می خندید و می گفت این ژینا است. یا زهره است. یا سهیلا است. من اما این ها نبودم. مهم هم نبود. من که می شناختمش. من فقط نمی خواستم بمیرد. بلند می شد نماز بخواند. چادر را می اندخت همان جا پای پشتی. وضو نگرفته سجاده را پهن می کرد. چادر هم سرش نمی کرد. چادر پای پشتی آرام می گرفت. من ولی هنوز سرگردان تکرار تاهای گوشه چادر نمازش بودم. من همان جا گم شده بودم و کسی نبود که پیدایم کند. مادرجون من را نمی شناخت. مادرجون بدون چادر نماز می خواند. مادرجون وقتی نماز نمی خواند فقط گوشه چادرش را تا می زد. تاهای ریز. بدون وفقه. تاها تکرار می شد. تکرارها شکل مردن بودند. نمی خواستم بمیرد. 

من از پیری بدم می آید. بعضی آدم ها نباید پیر شوند که بعد بمیرند. مادرجون نباید می مرد. من از تکرارهای تمام نشدنی لعنتی که یک روزی شکل مردن، اصلن خود مردن، می شوند می ترسم. بعضی آدم ها اصلن نباید بمیرند. من از مردن بدم می آید. سایه نباید بمیرد.

همه جا دارد پر از رنگ می شود. انگار یکی ایستاده بیرون چهاردیواری زندگی من و همین جور که من تکیه داده ام به یکی از چهارتا دیوار و حوصله ام سر رفته است دارد از پنجره نیم متر در نیم متر دیوار رو به رو -که تنها پنجره چهاردیواری هم هست و چند وقتی است بازش گذاشته ام تا هوای خفه چهاردیواری کمی عوض شود و نفسم برگردد- هی توپ های رنگی نرم کوچک و بزرگ می اندازد تو. گمانم خودم باشد. وگرنه به جز خودم چه کسی می داند که من حوصله ام این همه سر رفته و دلم بازی می خواهد. تازه چه کسی می داند که من توپ های چه رنگی را برای بازی بیشتر دوست دارم. توپ های اولی را گرفتم توی دست هایم و چتد تای بعدی را هم انداختم توی دامن لباسم و یکی ش را هم گرفتم لای دندان هایم حتی. ولی بقیه اش دارد می افتد گوشه و کنار چهار دیواری روی زمین. آن هم البته خوب است. همین که آدم ببیند دور و برش پر از توپ های رنگی است که هر وقت اراده کند می تواند برشان دارد و بازی کند و زندگی کند خیلی خوب است به نظرم.


اول این که دال بزرگ پنج سال و هشت ماهه و خواهرش دال کوچک نه ماهه آمده اند شده اند همسایه مان. یعنی من برای این که بهشان برسم حالا فقط کافی است از ساختمانمان که بیرون می آیم دوازده پله بروم بالا و محوطه حیاط مانند را رد کنم و دوباره ده پله بروم بالا و به خیابان که رسیدم سراشیبی تند خیابان دلتا را بیست-سی قدم بروم پایین و بعد بروم آن طرف خیابان و بروم توی خیابان برنت وود درایو و توی ورودی اولین ساختمان سمت چپ خیابان شماره 249 را بگیرم و با آسانسور بروم طبقه دوازدهم. همین. روی هم بیشتر از دو دقیقه و بیست-سی ثانیه نمی شود. از وقتی همسایه شده ایم چند باری رفته ام خانه شان و دال کوچک را نگه داشته ام و با دال بزرگ بازی کرده ام. چند باری هم دال بزرگ آمده است خانه مان. یک بار با علی بردیمش و از همین درخت های توی خیابان دلتا  بک عالم تمشک چیدیم. آن قدر که باهاش چهار تا شیشه بزرگ مربای تمشک خانگی درست کردیم. اما چیزی که آن روز را به یک روز ملس تبدیل کرد نه مربای تمشک که صدای دال بزرگ بود که از چند قدم پایین تر داد می زد: "خاله گننوش من بازم پیدا کردم." بعد هم می دوید می آمد و شش- هفت تا تمشک کمی له شده را از توی دست کوچولوی تمشکی اش می ریخت توی سطل پلاستیکی  و می گفت "نگا بُکن، نگا بکن هیلی زیاد شد!" به خیلی می گوید هیلی. من هم دیگر هیلی وقت ها به خیلی می گویم هیلی. نمی توانم بگویم چه قدر آن روز زمین و زمان قاه قاه می خندید الکی و چه قدر آن روز من می دانستم که زنده ام و دلم هم می خواست که همین طور زنده بمانم هی. یک بار دیگر هم باز با علی بردیمش پارک نزدیک خانه و از ذوق کردنش برای بازی کردن و از در و دیوار بالا رفتن ذوق کردیم. می خواهم بگویم هیلی ذوق کردیم. نمی دانم اما چه باید بگویم وقتی پدر و مادرش هی حرف از زحمت و مزاحمت و این ها می زنند. نمی دانم چه طور باید حالی شان کنم که من فقط همین ساعت ها را دارم زندگی می کنم فقط. همین ساعت ها را که آن ها دال بزرگ یا کوچکشان را سپرده اند به من و فکر می کنند من به زحمت افتاده ام. خوب این از دو تا توپ رنگی بی نهایت خوشرنگ که گرفته ام توی دو تا دستم. اما خوب چون مجبورم از دست هایم استفاده های دیگری هم بکنم گاهی می گذارمشان روی زمین کنارم. و همین می شود که مثلن پنج روز می گذرد و من حتی یک بار هم دو دقیقه و بیست-سی ثانیه راه را طی نکرده ام و هیچ ندیده امشان. 


دیگر این که کتی هارت مسئول دفتر مهدکودک دانشگاه روز جمعه تماس گرفت و گفت که یکی از گروه هایشان به نام مورنینگ ساید خوشحال می شود که من به عنوان داوطلب باهاشان همکاری کنم. دوشنبه برای پر کردن فرم "عدم سوء پیشینه" رفتم ذفترش. این جا برای هر کاری که یک جوری با بچه ها در ارتباط باشد سابقه آدم را بررسی می کنند. فرم را که پر کردم کتی گفت که با معرف هایم تماس می گیرد. من فقط اسم پدر دال های بزرگ و کوچک را به عنوان معرف داده بودم. فکر کرده بودم که تنها کسی است که می تواند توی زمینه مرتبط با کاری که می خواهم بکنم نظر بدهد. بعد که فهمیدم باید دو تا معرف داشته باشم بی معطلی یاد ی افتادم. یعنی این طور است که ی شاید بیشتر از هر کس دیگری توی دنیا می داند که من چه قدر این کار را می خواهم و بیشتر از هر کس دیگری توی دنیا هم تا حالا برای رسیدن به آرزویم کمکم کرده است. نام او را هم به معرف هایم اضافه کردم. حالا هم منتظرم تا کتی باهاشان تماس بگیرد و بپرسد که به نظرشان من به درد این کار می خورم یا نه. این هم یک توپ خیلی بزرگ نرم قرمز که یک کمی هم شکل قلب است حتی. این یکی را گذاشته ام توی دامنم و چشم هم ازش برنمی دارم.


باز این که این ترم برای اولین بار باید بروم سر کلاس. هفته ای سه تا کلاس پنجاه دقیقه ای دارم. توی هر کلاس هشت تا دانشجوی عمومن ترم اولی مهندسی هستند که باید تا آخر ترم به صورت گروهی یک پروژه مرتبط با مهندسی و تکنولوژی را تعریف کنند و بعد هم انجام دهند. موقعیت خنده داری است می دانم. اما این که من با این همه استعداد و علاقه به این موضوعات قرار است چه گلی به سرشان بزنم را واقعن نمی دانم. اما هر چه که هست خوبی اش این است توی اولین جلسه ای که رفتم سر کلاس، تمام وحشتم از ایستادن جلوی کلاس و حرف زدن دود شد رفت هوا و دودش هم جز یکی دو تا تک سرفه و کمی سوزش چشم که خیلی زود برطرف شد اثر دیگری نداشت. حالا این سر کلاس رفتن هم با آن همه ترسی که ازش داشتم شده دو-سه تا توپ بزرگ کمی سفت و با یک رنگ عجیب که اولش ترسانده بودم، آن قدر که نزدیک بود جاخالی بدهم. اما حالا که کمی باهاشان بازی کرده ام از سفتی شان و از رنگ عجیب و غریب شان بفهمی نفهمی خوشم آمده است و بازی کردن باهاشان دارد تبدیل می شود به یکی از سرگرمی های مورد علاقه ام.


و بالاخره این که دارم به شیراز فارسی یاد می دهم. شیراز یک آقای مسن حدودن شصت ساله است. اصلیتش تانزانیایی است و آن طور که می گفت اجدادش از همان قبیله "شیرازی" آفریقا بوده اند که یک جورهایی اصل و نسبشان برمی گردد به همین شیراز خودمان. گمانم توب کتابخانه دانشگاه کار می کند. چند باری توی اتوبوس دانشگاه دیده بودمش. بیشتر وقت ها ردیف جلو می نشیند و همیشه هم سر صحبت را با بغلدستی هایش باز می کند و کاغذ شعرهای پرینت شده اش را می دهد که بخوانند. شعرهای ساده ای درباره محیط زیست و زمین سبز و این جور چیزها. یک بار توی  اتوبوس من بغلدستی اش شدم و او پرسید که ایرانی هستم یا نه. اول حوصله اش را نداشتم و می خواستم از سرم بازش کنم. اما هر چه گذشت بیشتر بهش علاقه مند شدم. گفت که قرار است توی کلاس های زبان فارسی که توی دانشکده زبان دانشگاه برگزار می شود شرکت کند. گفت که دوست دارد فارسی یاد بگیرد و یک روزی برود شیراز. قرار شد کلاس هایشان که شروع شد تماس بگیرد تا من کمکش کنم. حالا دیروز بعد از دو جلسه که از کلاسشان گذشته بود دیدمش. کتاب درسی اش را بهم نشان داد. تا حالا الفبا را یاد گرفته بودند و چند تا کلمه با هر کدام از حروف. می گفت استادشان خیلی سریع پیش می رود و او از کلاس جا می ماند. یک بار همه حروف را با هم دوره کردیم. خواندن و نوشتنشان را. حروف خ و قاف را به هیچ عنوان نمی توانست تلفظ کند. خنده دار بود. چند جا اظهار شرمندگی کردم از این که زبانمان این همه سخت است. بهش یاد دادم بنویسد: نام من شیراز است. دست خطش خنده دار بود. حس خیلی خوبی بود اما. هیلی خوب. هه! یادم رفت بهش بگویم که می تواند مثل دال بزرگ به خ بگوید ه و خودش را راحت کند. خوب این هم یک توپ شبیه کره جغرافیا که گذاشته ام کنار دستم و یادم که می افتد می چرخانمش و کیف می کنم.


حالا اگر کسی به صورت اتفاقی از پروژه ام پرسیده باشد باید بهش بگویم که آن هم یک توپ سربی سنگین بود که یک روز یک عده آدم دسته جمعی، با این که می دیدند که پنجره چهاردیواری ام را  محکم بسته ام، باز لطف کردند و شوتش کردند به طرف پنجره ام. شیشه که خرد شد و خرده هایش هنوز هم می رود توی دست و پایم که بماند، توپ سربی هم  خورد توی سرم و همین است که همه اش گیجم و گیج می زنم. حالا من هم فعلن با همه قدرتم یک شوت زده ام زیرش و فرستاده امش توی هوا. هرچند که می دانم چند تا چرخ که آن بالا بزند برمی گردد و هر قدر هم که سعی کنم که جاخالی بدهم باز برمی گردد و صاف می خورد توی صورتم و دردش می پیچد توی تمام تنم، اما باز هم می خواهم تا وقتی که برنگشته خوب با توپ های دیگرم زندگی کنم.

 "می گویند فراموشی دفاع طبیعی بدن است در برابر رنج."

توی دلم می گویم راست می گویند خوب. حق دارند که این را می گویند خوب. دستم می رود که گوشه بالا سمت راست صفحه صد و پنجاه کتاب همنوایی شبانه ارکستر چوب ها را یک تای کوچک بزند. کلمه های توی صفحه ولی راه می افتند این طرف و آن طرف و هی بزرگ و کوچک می شوند و انگار برکه ای چیزی جلوی رویشان باشد یکی یکی شروع می کنند به پریدن و دست و پا زدن توی آب. کتاب را می بندم و صدای اعتراض کلمه ها را می شنوم که به زور از آب بیرون کشیده شده اند و حالا هم توی یک جای تاریک روی هم افتاده اند لابد. گوشم که به صدای اعتراضشان عادت می کند تازه می فهمم که همه درخت های توی خیابان پارکر هم توی همان برکه هستند و دارند شاخه هایشان را تکان می دهند و تنه هایشان را می لرزانند و شنا می کنند لابد و کف خیابان هم بالا آمده و موج برداشته است. خوب می دانم قضیه این برکه،این اشکی که هست اما نمی چکد، از کجا آب می خورد. آن جمله را که خوانده ام یادم افتاده است به خودم که انگار یک روز نشسته باشم سر صبر آدم های زندگی ام را از توی چمدان سنگینم در آورده باشم. یکی یکی. گرد و خاکشان را تکانده باشم. گرفته باشمشان جلوی صورتم و خوب نگاهشان کرده باشم، انگار که برای آخرین بار. بعد فکر کرده باشم که چون این آدم ها خیلی عزیزند خوب است که حالا که این همه دور شده ام ازشان ، به جای این که همین طور توی چمدان باشند و دم دست باشند و توی چشم باشند برشان دارم ببرم توی اتاقک های قفل دار مغزم قایمشان کنم. آن وقت یادم به این نبوده که آدم خیلی وقت ها چیزهای خیلی مهمش را همین طوری گم می کند برای همیشه، از بس که یادش می رود کلید صندوق اشیای قیمتی اش کجاست، اگر یادش نرفته باشد که خود صندوق را کجا گذاشته است. بعد آدم ها را یکی یکی گذاشته باشمشان توی جعبه های رنگی. هر کس را توی جعبه ای با رنگ خودش. ش را توی جعبه بنفش با گل های ریز سفید. ر را توی یک جعبه مات نارنجی .پ را توی یک جعبه تمام مشکی براق. و همین طور نون و کاف و نون و غ و ر و میم و ت و ف و ژ و ع و .... اصلن یک جورهایی همه حروف الفبا با تکرار و بی تکرار. بعد جعبه ها را گذاشته باشم توی یک سبد حصیری خیلی بزرگ و راه افتاده باشم توی راهروهای پیچ واپیچ و تو در توی مغزم و هی رفته باشم و هی رفته باشم. بعد رسیده باشم مثلن به یک گوشه تاریک و دورافتاده. دست کرده باشم و از توی سبد حصیری آویزان به شانه چپم یکی از بسته ها را درآورده باشم و از توی جیب توبره مانند جلوی پیراهنم یک دسته کلید خیلی بزرگ. بعد یکی از هزاران کلید را چرخانده باشم توی قفل در اتاقکی که توی تاریکی آن گوشه دالان اصلن به چشم نمی آید. بعد خم شده باشم و  جعبه را آرام گذاشته باشم یک گوشه اتاقک و همین طور که جعبه آرام آرام توی غلظت ظلمات اتاقک حل می شده در را بسته باشم و قفل کرده باشم. بعد هم نفس عمیق صدادار کشیده باشم و چشم هایم را بسته باشم و چند قدم عقب عقب رفته باشم و چندتا راهرو را رد کرده باشم و بعد که خوب دور شدم چشم هایم را باز کرده باشم و پیچیده باشم توی اولین راهروی مقابلم و باز رفته باشم و رفته باشم و کنجی دیگر و اتاقکی دیگر و جعبه ای دیگر و آدمی دیگر و آهی دیگر. 


گمانم همین طور همه آدم های زندگی ام را، آدم هایی که ازشان دور شده ام یا ازم دور شده اند به هر طریقی، به دست خودم گم کرده ام توی دالان های تاریک مغزم. حتی ح  را هم همین طوری گم کردم. حالا وقتی می خواهم به یکیشان فکر کنم مثل دیوانه ها راه می افتم توی راهروهای تاریک و پیدایشان نمی کنم به هیچ عنوان و بعد که می بینم هیچ خاطره ای، تصویری، صدایی ازشان ندارم این بار مثل دیوانه ها با تمام نیرو فرار می کنم ازشان. کمتر باهاشان تماس می گیرم، جواب تماس هایشان را نمی دهم، وانمود می کنم خبرهای مربوط بهشان برایم مهم نیست، ... .  فرار می کنم چون می دانم که دیگر نمی توانم مثل قبل داشته باشمشان کنار خودم. فرار می کنم که نبودنشان باورم بشود کم کم.انگار که توی زندگی من نبوده اند هیچ وقت. این که خودم به دست خودم آدم های دور را گم کرده ام یعنی همان خواسته یا ناخواسته فراموششان کرده ام. فراموششان کرده ام که از نبودنشان و نبودنم کنارشان رنج نکشم. حالا ولی نمی دانم کدام یکی کمتر دست آدم را می گذارد توی دست جنون: رنج این که بدانی کنارشان نیستی ولی هستند و بوده اند و بوده اید کنار هم یک روزگاری یا رنج آن وقت که دنبال خودشان و خاطراتشان می گردی و نیستند که نیستند و انگار هیچ وقت هم نبوده اند. 


پ.ن. این که آدم حتی مامان و بابا و مادربزرگ و پدربزرگ را هم مثل بقیه بردارد بگذارد توی یک اتاقک تاریک مغزش و درش را ببندد و بعد یک روز بنشیند به یکی شان فکر کند مثلن و هیچی یادش نیاید خیلی خجالت آور است لابد. اما من می خواهم بگویم بیشتر از این که خجالت آور باشد دردآور است. دردآور هم که لابد می دانید یعنی چه.

مامان دنیایش با من فرق می کند. یعنی دنیای آرزوهایمان از اساس با هم فرق می کند. یعنی تفاوت دنیای آرزوهایی که او برای من داشته و دارد با دنیای آرزوهایی که خودم برای خودم دارم از بهترین محله لس آنجلس است است تا همان محله پرت توی بوئنوس آیرس که قرار است یک روزی بشود پناهگاهم. نمی گویم آرزوهایی که خودم برای خودم داشته ام چون یادم نمی آید قبل تر ها آرزویی برای خودم داشته بوده باشم. هر چه بوده این بوده که مامان و بابا خوشحال باشند و هی افتخار کنند به دخترشان که توی فامیل نمونه بود از بس باهوش و درسخوان و شاگرد اول بود و قرار بود قله های پیشرفت را یکی بعد از دیگری فتح کند. که خوب البته این طور نشد و دخترشان بالای قله اول گیر کرد و توی آن سرما و برف و بوران خوابش برد و آن ها هر چه کردند که سیلی بزنند توی صورتش و بیدارش کنند نشد که نشد و همین شد که دخترشان آن بالا یخ زد و یک جورهایی مرد. داشتم از آرزوها می گفتم. مامان می خواهد که من خوشبخت باشم، اما خوشبختی من را در داشتن یک کار عالی با درآمد عالی می بیند. این عالی را من نمی گویم، خودش می گوید. مامان می خواهد من درس بخوانم که بعد بتوانم شغل عالی با پول عالی داشته باشم. نمی گویم مامان نمی خواهد که من آرامش داشته باشم اما خوب لابد آرامش من را در داشتن همین چیزهای عالی که هی می گوید می بیند. مامان یک چیزی مثل افسوس شکسته توی حرف هایش جرینگ جرینگ صدا می دهد وقتی که از پسر فلانی برایم تعریف می کند که ایران دکترایش را گرفته و بعد رفته عالی ترین دانشگاه استرالیا نمی دانم فوق دکترایش را هم گرفته و حالا توی رشته اش عالی ترین رتبه را دارد و یک کار عالی با درآمد عالی هم دارد و دارد برای خودش هم شرکت می زند تازه،که این دیگر خیلی عالی ست لابد. مامان یک چیزی مثل حسرت ماسیده توی تک تک کلماتش حس می شود وقتی از دختر بهمانی می گوید که توی کانادا دکترایش را گرفته و توی آمریکا فوق دکترایش را و حالا چندتا دانشگاه عالی توی آمریکا به دست و پایش افتاده اند که بیاید درس بدهد و او نمی داند که به کدامشان جواب مثبت بدهد. مامان هی به در می گوید که دیوار بشنود و نمی داند که این دیوار مادرزاد کر به دنیا آمده است. این طور که شواهد نشان می دهد قرار بوده که من اگر مثل پسر فلانی نشدم دست کم مثل دختر بهمانی که بشوم. این است که من یخ زده روی قله اول را کشان کشان آورده اند گذاشته اند پای قله دوم و هی هم نگرانند که دخترشان جا ماند از بچه های مردم  و هیچ هم حواسشان نیست که این که نفس هم نمی کشد حتی چه جور قرار است برود تا آن بالا. مامان نمی دانم چه حالی می شود اگر بفهمد که نهایت آرزوهای من نه نشستن پشت میز فلان شرکت عالی با فیش حقوقی سر به آسمان رسیده، که کار کردن کنار بچه ها و در نهایت داشتن یک مهد کودک کوچک است. مامان نمی دانم چه می گوید اگر بداند که امروز رفته ام مهد کودک دانشگاه و برای کار داوطلبانه اعلام آمادگی کرده ام و وقتی پرسیده اند که رشته ات چیست همه انزجارم را ریخته ام توی صدایم و جواب داده ام و تاکید کرده ام که نمی خواهم ادامه اش بدهم و این کار را می خواهم و باید از یک جایی شروع کنم و چه جایی بهتر از این جا. مامان نمی داند و شاید هیچ وقت هم نفهمد که من چه قدر دلم می خواست که این طور نبود و به جایش یک طوری بود که من می توانستم بنشینم و اول از همه برنامه هایم را برای او بگویم بدون این که احساس کنم که به جای مایه افتخار شده ام مایه شرمندگی خانواده و بهتر است بروم بمیرم. مامان نمی داند و شاید هیچ وقت هم نفهمد که برای دخترش نفس کشیدن آهسته آن پایین های قله گواراتر است از یخ زدگی و مرگ بالای قله ای که اعتقادی بهش ندارد.

پسرک داد می زند: خاله فردا بیاین خونه ما. برمی گردم و توی تاریک روشن غروب نگاهش می کنم، در حالی که از سر تا پایم شبیه یک خنده بزرگ متحرک شده است که بلوز سبز پوشیده و موهای کوتاهش به هم ریخته و نامرتب است و با این که خسته است و سرش درد می کند اما عمق وجودش پر از سنگ های کوچک و بزرگ رنگی شادی است. نشسته روی در صندوق عقب ماشینشان و پاهای کوچکش آویزان است و دارد برایم دست تکان می دهد. پدرش کنار ماشین ایستاده و حدس می زنم او بهش گفته که من را دعوت کند خانه شان، چون تا پیش از این قرار بود او بیاید خانه ما و با هم با سنگ هایی که از توی آب دریاچه جمع کرده ایم بازی کنیم. 
***
داستان از این قرار بود که با هم که دوست شدیم اول کمی با غازها بازی کردیم و پسرک هی دنبالشان دوید و هی صدایشان زد:  عقاب!عقاب!  و من هی بهش گفتم که این ها که عقاب نیستند و غاز هستند و به خاطر همین هم جوابش را نمی دهند. بعد او هی دوید دنبالشان و داد زد: گاز! گاز! ...  بعد هم دست هم را گرفتیم و دویدیم به طرف دریاچه. آن وقت من نمی دانستم که پسرک این همه سنگ دوست دارد و به قول پدر و مادرش کلکسیون سنگ دارد توی اتاقش. همین طور که کنار آب ایستاده بودیم و از روی زمین سنگ ریزه جمع می کردیم و پرت می کردیم توی آب و دایره های روی آب را می شمردیم چشمم افتاد به سنگ های رنگارنگ کف دریاچه و به پسرک پیشنهاد کردم که بیاید با هم از توی آب سنگ جمع کنیم. دیدم که پسرک دوید و دو زانو نشست کنار دریاچه و دست های کوچکش را کرد توی آب و یک سنگ سفید با خال های سیاه بیرون آورد و صدایش را نازک کرد و چشمهایش را ریز کرد و با لهجه شیرین جهرمی اش و با حالتی دخترانه گفت: وااااای چه قد اینا خوشگلن. و هی سنگ های بنفش و قهوه ای و سیاه را پیدا کرد و جمع کرد توی مشت هایش و به من هم گفت که پیدا کنم و برای همه شان ابراز احساسات کرد وهی گفت: من همه شونو دوس دارم. تا این که دو تا دست کوچولویش پر شد. بعد همان طور که مواظب بود سنگ ها  روی زمین نریزد با هم برگشتیم سمت زیراندازمان. سنگ ها را ریختیم روی زیرانداز و نشستیم و از بزرگ به کوچک مرتبشان کردیم. بعد پسرک گفت که حالا برویم و دوباره سنگ جمع کنیم و من هر چه سعی کردم منصرفش کنم فایده نداشت. دوباره دویدیم تا کنار آب و توی راه پسرک برایم توضیح داد که این سنگ ها این قدر توی آب می مانند و این قدر هی شب می شود و هی صبح می شود تا این که رنگشان عوض می شود و قشنگ می شوند. بعد دوباره سنگ جمع کردیم و او برای تک تکشان ذوق کرد و با دو تا مشت پر برگشتیم کنار زیر انداز. این بار با همه سنگ هایمان یک قطار خیلی بزرگ درست کردیم. همین طور که قطار درست می کردیم سنگ هایمان را هم شمردیم و صد و بیست و چهار تا بود. یعنی زیاد، یعنی خیلی. همان وقت بود که پدر پسرک آمد و سنگ ها را که دید کم مانده بود دو دوستی بزند توی سرش و گفت که تمام ماشین و تمام اتاقش پر از سنگ است و هر جا می رود سنگ جمع می کند. توی دلم گفتم کاش بداند که این سنگ های کوچک رنگی چه قدر برای پسرک عزیزند. کاش بداند. بعد که می خواستیم برویم سعی کردیم پسرک را راضی کنیم که سنگ ها را برگرداند توی دریاچه. یکی بهش گفت که سنگ ها باید بروند پیش پدر و مادرشان که توی دریاچه هستند وگرنه شب می ترسند و گریه می کنند. پسرک هم خیلی مطمئن جواب داد که حواسش بوده و پدر و مادر همه شان را هم با خودش آورده و خیالشان راحت باشد. بعد هم تمامشان را ریخت پشت کامیون اسباب بازیش و با زحمت آوردشان تا کنار ماشین.
***
 همان طور که سعی می کنم خنده ام شبیه یک شیرینی دارچینی خوشمزه باشد چند بار محکم برایش دست تکان می دهم. آخر شیرینی دارچینی خیلی دوست داشت. می رفت و می آمد و یک شیرینی دارچینی از توی ظرف بر می داشت و در جواب همه که نچ نچ می کردند و می گفتند بس است و چه قدر شیرینی می خورد و باید کمی هم غذا بخورد، صدایش را نارک می کرد و چشمهایش را ریز می کرد و با لهجه بیش از اندازه شیرینش و با حالتی که بیشتر دخترانه بود می گفت : آخه اینا اون قده شیرینن که نمیتونم صب کنم . و شیرینی را درسته توی دهانش می گذاشت.

 احساس آدمی را دارم که یک کار خیلی بزرگ کرده، یک کار خیلی خیلی بزرگ. یعنی می خواهم بگویم برای من، این که آدم در کمتر از یک نصف روز یک دوست کوچولوی چهار سال و نیمه پیدا کند که وقت خداحافظی بیاید توی بغلش و ببوسدش و بعد که بهش می گویند حالا برود با بقیه هم خداحافظی کند دوباره و دوباره فقط بیاید توی بغل آن آدم خوشبخت و از بین همه آن آدم هایی که آن جا هستند فقط به او نگاه کند و بگوید که فردا می آید خانه شان که با هم بازی کنند و دوباره خودش را جا کند توی بغل همان آدمی که حالا سر تا پایش بوی شادمانی می دهد، یک کار خیلی خیلی بزرگ است و آدم حق دارد ته دلش قند آب کند و همان جا باهاش یک عالم شیرینی دارچینی درست کند و تا چندین و چند روز همه چیز برایش طعم شیرینی دارچینی بدهد.  


پ.ن. مادر پسرک می گفت پسرک این طور است که زود با همه دوست می شود و زود هم یادش می رود. اما من ته دلم می خواهم که پسرک من را یادش نرود. یعنی یک روزی یک جایی یاد من بیفتد. این را در مورد همه دوست های کوچولویم می خواهم. قبلا هم گفته بودم. واقعا می خواهم ...ه
پ.ن. 2. برای روشن شدن میزان ذوق زدگی ام باید بگویم همان قدر که دوستان دکتر و مهندسم از قبول شدن یا چاپ شدن مقاله شان ذوق می کنند من از دوست شدن با یک پسربچه چهار ساله ذوق می کنم.  گفتم که بدانید من چه قدر این جایی که هستم نباید باشم.

زنده ام. یعنی می خواهم بگویم تا وقتی زیر آفتاب راه می روم در حالی که انگشت سبابه دست راستم را گذاشته ام بین صفحه نه و ده کتاب همنوایی شبانه ارکستر چوب ها و دلم نمی آید بخوانمش از بس که می ترسم زود تمام شود، و دلم کلاه آفتابی حصیری لبه پهن سفید می خواهد، و به پاهای عریانم که بالاخره ار حجاب اجباری ابر و باران آزاد شده اند نگاه می کنم، و با کفش های پیر غرغرویم حرف می زنم، و به آرژانتین فکر می کنم و خنده ام می گیرد زنده ام. حتی می شود گفت که یک جور خوبی هم زنده ام. 

در واقع این طور است که همه این ها که گفتم یک جوری مربوط می شوند به آرژانتین رفتنم. یعنی اگر بنا را بگذاریم بر حرفی که آن روز صبح توی خواب و بیداری و با صدای گرفته کشدار به او گفتم، در حالی که خودم را هر چه بیشتر زیر پتوی نازک قهوه ای جا می کردم و با چشم های بسته از این دنده به آن دنده غلت می زدم،  همین روزها باید بار و بندیلم را جمع کنم و پای پیاده راه بیفتم به طرف آرژانتین. نمی دانم چه خوابی دیده بودم -هر چند که حدس زدنش خیلی هم کار سختی نیست- که هنوز بیدار نشده گفتم که می خواهم بروم. همان طور که طاقباز کنارم دراز کشیده بود پرسید که کجا می خواهم بروم و لابد پیش خودش فکر کرد که آن وقت صبح لابد منظورم دستشویی جایی است. برایش روشن کردم که می خواهم از دست همه شان فرار کنم. انگار که قضیه کمی برایش جالب شده باشد غلتی زد و دست راستش را ستون تنش کرد و پرسید که منظورم از همه شان دقیقا کیست و آیا او هم جزو همه شان قرار می گیرد یا نه. همان طور که با چشم های بسته هم سایه اش را روی صورتم حس می کردم تاکید کردم که همه شان یعنی همه شان. و بعد لای پلک چپم را به زور باز کردم و یک طوری نگاهش کردم که انگار گفته باشم: حتی شما دوست عزیز. همان جا بود که فهمیدم چپ چپ نگاه کردن چه معنی می تواند داشته باشد. یک طوری که انگار فکر کرده باشد دارم شوخی می کنم پرسید که حالا کجا می خواهم بروم. گفتم که یک جای دور که دست هیچ کدامشان بهم نرسد و نه آدرسی ازم داشته باشند و نه شماره تماسی و نه ایمیلی، هیچی. پرسید که خوب مثلا کجا. نه گذاشتم نه برداشتم گفتم آرژانتین. بعد همزمان خودم صدای خودم را شنیدم که می گفتم آرژانتین. بعد سعی کردم که همان طور که او بلند بلند می خندید خیلی سریع دلیل انتخابم را توی دلم برای خودم توضیح بدهم. یعنی دلیل این که چرا آرژانتین و چرا مثلا گواتمالا و گینه و بنگلادش و ماداگاسکار نه. بعد با خودم به این نتیجه رسیدم که مهمترین دلیلش شاید این باشد که این ها همه گ دارند ولی آرژانتین ژ دارد و این یک امتیاز است. بعد هم که آرژانتین به اندازه کافی از همه جا دور هست و این طور که می گویند آفتاب هم دارد و من حداقل اسمش را زیاد شنیده ام و میدانش توی تهران هم که جای بدی نیست و لباس راه راه سفید و آبی تیم ملی اش را هم که از بچگی دوست داشتم. همه این فکرها در کسری از ثانیه از ذهنم گذشت و توی انتخابم مصممترم کرد. بعد همین جور که زیر پتوی خنک می چرخیدم که پشتم به او باشد، یعنی که از خنده های قاه قاهش که صدای مسخره کردن می دهد دلگیر شده ام،خیلی جدی گفتم که می روم ته یک کوچه تنگ توی یک محله پرت بوئنوس آیرس یک آپارتمان کوچک اجاره می کنم و آن وقت هر طور که دلم بخواهد زندگی می کنم و کسی هی نمی پرسد که حالا درست کی تمام می شود و حالا آن یکی درست کی شروع می شود (یعنی نمی دانم بعضی ها واقعا چه فکری درباره آدم می کنند) و حالا کجا کار می کنی و حالا چه قدر حقوق می گیری و حالا کی بچه دار می شوی و حالا ... . در حالی که خنده اش را، مثل آدامسی که موقع حرف زدن با رییست بچسبانی به سقف دهانت یا گوشه لپت، قایم می کرد پرسید که جدی جدی نمی خواهم که او هم همراهم بیاید. و من هم گفتم که جدی جدی اول از همه از دست اوست که می خواهم بروم آرژانتین پناهنده شوم. البته این را خیلی هم جدی نگفتم اما او آن قدر جدی گرفت که قیافه اش رفت توی هم و خنده اش را توی دستش گلوله کرد و پرت کرد طرف سطل آشغال و دیگر چیزی نگفت. نه این که دوباره قهر کرده باشیم اما خوب ادامه بحث را ضروری نمی دیدیم. این شد که من از سکوت برقرار شده استفاده کردم و فکر کردم و فکر کردم. مثلا فکر کردم که شاید بشود که کلاه آفتابی حصیری لبه پهن سفیدی که همیشه دلم می خواست را توی یک سه شنبه بازار محلی نزدیک آپارتمانم در بوئنوس آیرس بخرم. آخر این جایی که الان هستم نه که خیلی آفتاب دارد کلاه آفتابی، آن هم حصیری، آن هم لبه پهن، آن هم سفید خیلی گران است و من پولم نمی رسد که یکی برای خودم بخرم. بعد فکر کردم که باید یادم باشد کتاب همنوایی شبانه ارکستر چوب ها را همراهم ببرم حتما که توی شب های تنهایی ام در بوئنوس آیرس بخوانمش. بعد باز فکر کردم که چون پول ندارم بهتر است که تا آرژانتین را پیاده بروم چون عجله ای که ندارم و کسی هم که آن جا منتظرم نیست و تازه سر راه از آمریکا و مکزیک و برزیل هم رد می شوم. این شد که یادم افتاد که کتانی هایم حالا دیگر سه سالشان است و حسابی پیر و خاکستری شده اند و باید حتما ازشان بپرسم که حال و حوصله این همه راه رفتن را دارند یا نه. البته باید یک جوری راضی شان می کردم چون در این شرایط امکان خریدن کتانی جدید را ندارم. این جور شد که بالاخره از روی تخت کنده شدم و یک راست رفتم دم در و زانو زدم کنار کتانی های پیرم و خیلی آرام و شمرده شرایط را برایشان توضیح دادم. لنگه چپ، که زن است و روی پیشانی اش چندتا چین عمیق دارد، شروع کرد به غرغر کردن زیرلبی و یادآوری این که آن ها دیگر پیر شده اند و وقت استراحتشان است و سه سالگی برای کتانی ها یعنی دو سال بعد از مرگ و... لنگه راست، که مرد است و پای راستش آسیب دیدگی دارد، اما سعی داشت که حرف های زنش را قطع کند و برایش توضیح بدهد که آن ها از خانواده اصل و نسب داری هستند و توی فامیلشان همه تا پنج سالگی عمر می کنند. بعد کم کم بگومگویشان بالا گرفت و من گوش هایم را گرفتم و یواشکی از کنارشان بلند شدم. بعد هم لباس پوشیدم و رفتم باشگاه. باید پاهایم را برای یک سفر طولانی آماده می کردم. از این جا تا آرژانتین شوخی نبود

این طور بود که از آن روز آفتاب و کتاب و کلاه و کفش و پا و البته آرژانتین برایم معنی زنده بودن می  دهد، اگر بنا را بگذاریم بر حرف های آن روز صبح یا خواب شب پیشش. آدمِ ماندن نبودن آدم را تا کجا که نمی کشاند.

پ.ن. وسط همه این هذیان ها هی می گفتم که حالا شاید آدرس آرژانتینم را به خواهرک بدهم. فقط به خواهرک. این جور وقت ها آدم می فهمد که "عزیزترین" دقیقا یعنی چه.